Magnesium en vitamine D: hoe werken ze samen?
- 13 nov 2025
Magnesium en vitamine D werken nauw samen in je lichaam. Magnesium is namelijk nodig om vitamine D te activeren in lever en nieren. Zonder dit mineraal blijft vitamine D deels inactief, ook bij suppletie. Tegelijkertijd verhoogt vitamine D de opname van magnesium in je darmen, waardoor je meer magnesium nodig hebt.
Hieronder lees je hoe vitamine D werkt, waarom magnesium daarbij zo belangrijk is en hoe je beide op peil houdt. Lees verder om meer te weten te komen over deze samenwerking tussen magnesium en vitamine D.
Wat doet vitamine D in je lichaam?
Vitamine D ontstaat uit cholesterol en speelt een sleutelrol bij de opname van calcium en fosfaat in je darmen. Deze mineralen zijn nodig voor sterke botten en tanden. Daarnaast ondersteunt vitamine D je spierfunctie, energiehuishouding, stemming en weerstand.
Het is eigenlijk een hormoon dat je lichaam zelf maakt wanneer je huid wordt blootgesteld aan zonlicht, maar je kunt vitamine D ook binnenkrijgen via voeding. Vette vis zoals zalm, haring en makreel zijn goede bronnen, net als eidooiers. Om voldoende vitamine D uit eieren te halen, zou je er echter veel moeten eten. Vette vis heeft daarom de voorkeur.
In Nederland is de zonkracht een groot deel van het jaar te zwak voor voldoende aanmaak van vitamine D. Bovendien vermindert zonnebrandcrème de productie. Daardoor heeft een groot deel van de bevolking in de herfst en winter een tekort. Vooral ouderen, mensen met een donkere huid en mensen die weinig buiten komen lopen extra risico op magnesium en vitamine D tekorten.
Welke gezondheidsrisico’s brengt een vitamine D-tekort met zich mee?
Een langdurig vitamine D-tekort kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen. Uit onderzoek blijkt dat een lage vitamine D-status geassocieerd is met botontkalking (osteoporose), hogere bloeddruk, slechtere bloedsuikerregulatie en een verhoogd risico op infecties. Ook worden neurologische problemen en mentale klachten zoals somberheid in verband gebracht met te weinig vitamine D. Vitamine D in zijn oorspronkelijke vorm is nog niet actief. Het moet eerst worden omgezet in een vorm die je lichaam kan gebruiken. Daar komt magnesium om de hoek kijken.
Hoe magnesium helpt bij de activering van vitamine D
Na opname via zonlicht, voedsel of supplementen doorloopt vitamine D twee activeringsstappen. In de lever wordt het omgezet naar calcidiol, dat wordt opgeslagen. Vervolgens zetten je nieren het om naar calcitriol, de biologisch actieve vorm die je lichaam daadwerkelijk gebruikt.
Deze omzettingen gebeuren met behulp van enzymen die magnesium nodig hebben als cofactor. Zonder voldoende magnesium verlopen deze reacties trager of blijven onvolledig. Je kunt dus genoeg vitamine D in je bloed hebben, maar als je magnesiumspiegel laag is, blijft een deel inactief en kun je er niet optimaal van profiteren.
Onderzoek toont aan dat mensen met een lage magnesiuminname vaker een vitamine D-tekort hebben, zelfs wanneer ze supplementen gebruiken. Een adequate magnesiumstatus zorgt voor betere benutting van magnesium en vitamine D samen.
Waarom verhoogt vitamine D je magnesiumbehoefte
De samenwerking werkt ook andersom. Vitamine D verhoogt namelijk de opname van mineralen in je darmen, waaronder calcium, fosfaat én magnesium. Bij een hoge vitamine D-inname verbruikt je lichaam daarom meer magnesium.
Langdurige suppletie van vitamine D zonder voldoende magnesium kan leiden tot een ongemerkt magnesiumtekort. Dat uit zich in klachten zoals spierkrampen, prikkelbaarheid, slaapproblemen of vermoeidheid. Symptomen die niet direct aan een mineraaltekort worden gekoppeld. De balans tussen magnesium en vitamine D is daarom belangrijk voor je gezondheid.
Wat gebeurt er bij een disbalans tussen magnesium en vitamine D
Magnesium en vitamine D vormen samen een subtiel evenwicht in de stofwisseling van calcium en energie. Als een van beide uit balans raakt, heeft dat gevolgen voor verschillende lichaamsfuncties.
| Situatie: | Mogelijke gevolgen |
| Vitamine D-tekort met voldoende magnesium | Verminderde calciumopname, botontkalking, lagere weerstand |
| Magnesiumtekort met voldoende vitamine D | Vitamine D blijft deels inactief, vermoeidheid, spierkrampen, onrustige slaap |
| Hoge vitamine D-inname zonder magnesium | Verhoogde calciumspiegels, kans op magnesiumuitputting, hartritmestoornissen |
Een gezonde balans ondersteunt niet alleen je botten, maar ook je immuunsysteem, spierfunctie, bloeddrukregulatie en energiepeil. Recent onderzoek wijst uit dat een magnesiumtekort het effect van vitamine D-suppletie kan beperken. Wie zijn vitamine D-spiegel wil verbeteren, doet er goed aan om ook het magnesiumgehalte op peil te brengen.
Hoe krijg je voldoende vitamine D binnen?
Je kunt vitamine D op drie manieren binnenkrijgen: via zonlicht, voeding en supplementen.
- Zonlicht is de natuurlijkste bron. Voor voldoende aanmaak heb je dagelijks 15 tot 30 minuten blootstelling van een groot deel van je huid nodig. In Nederland lukt dat van oktober tot maart vaak niet door de lage zonkracht.
- Voedingsbronnen voor vitamine D zijn vette vis (zalm, haring, makreel), eieren en verrijkte voedingsmiddelen. Deze bronnen alleen zijn meestal onvoldoende om aan de dagelijkse behoefte te voldoen.
- Supplementen met vitamine D₃ zijn daarom voor veel mensen een praktische oplossing, vooral in de donkere maanden. Gebruik bij voorkeur een combinatie van D3 en K2. Vitamine K2 zorgt namelijk voor de juiste verdeling van calcium in je lichaam. Zonder K2 kan calcium zich afzetten in zachte weefsels zoals bloedvaten (arteriële verkalking), gewrichten of nieren (nierstenen). Vitamine K2 activeert eiwitten die het calcium naar je botten sturen en weghouden uit de bloedvaten.
En voor optimale werking van je vitamine D supplementen: zorg voor voldoende magnesium en vitamine D tegelijk.
Zo krijg je voldoende magnesium binnen
Magnesium kun je binnenkrijgen via voeding en supplementen. Goede voedingsbronnen zijn groene bladgroenten (spinazie, boerenkool), noten en zaden, volle granen, pure cacao en zeewier.
Toch haalt een groot deel van de bevolking niet de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid magnesium uit voeding alleen. Stress, intensieve sport, koffie, alcohol en bepaalde medicijnen verhogen bijvoorbeeld de magnesiumbehoefte, waardoor aanvulling nodig is.
Een praktische aanvulling is het gebruik van magnesium via de huid, bijvoorbeeld in de vorm van badkristallen of magnesiumolie. De huid neemt magnesium efficiënt op en je lichaam gebruikt wat het nodig heeft, zonder belasting voor maag of darmen. Ook orale inname van magnesium is een optie, zeker wanneer je dit verspreid over de dag doet.
Herken je een tekort aan vitamine D of magnesium?
De signalen van een magnesiumtekort en een vitamine D-tekort overlappen elkaar deels, wat het herkennen lastig maakt. Mogelijke klachten zijn spierkrampen of trillingen, vermoeidheid, concentratieproblemen, hoofdpijn, prikkelbaarheid, slechte nachtrust, lage weerstand of een sombere stemming.
Bij twijfel kan een bloedtest inzicht geven. Let wel op: magnesium in het bloed is vaak niet representatief voor de hoeveelheid in je cellen. Een therapeut of arts kan helpen bij het bepalen van de juiste balans en dosering.
Zorg voor een goede balans tussen magnesium en vitamine D
Vitamine D is belangrijk voor sterke botten, een goed immuunsysteem en meer energie. Maar zonder voldoende magnesium kan je lichaam vitamine D niet goed activeren. Tegelijkertijd verhoogt vitamine D de behoefte aan magnesium. Een tekort aan de een kan leiden tot een tekort aan de ander.
Een evenwichtige inname van beide mineralen ondersteunt je lichaam op meerdere niveaus. Via voeding, zonlicht en eventueel suppletie houd je magnesium en vitamine D op peil voor optimale gezondheid.
Veelgestelde vragen over vitamine D en magnesium
Waarom heb je magnesium nodig voor vitamine D? Magnesium is nodig als cofactor voor de enzymen die vitamine D activeren in je lever en nieren. Zonder voldoende magnesium blijft een deel van je vitamine D inactief, ook al heb je genoeg in je bloed. Dit vermindert de effectiviteit van vitamine D-supplementen en kan leiden tot gezondheidsklachten, ondanks adequate vitamine D-inname.
Kan ik vitamine D-tekort hebben met voldoende magnesium? Ja, dat kan. Vitamine D-tekort ontstaat vooral door te weinig zonlicht of te weinig vitamine D in je voeding. Voldoende magnesium helpt wel bij de activering van de vitamine D die je binnenkrijgt, maar het voorkomt niet dat je een tekort krijgt als je te weinig binnenkrijgt via zon of voeding.
Verhoogt vitamine D suppletie mijn magnesiumbehoefte? Ja, vitamine D verhoogt de opname van verschillende mineralen in je darmen, waaronder magnesium. Bij langdurige vitamine D-suppletie zonder extra magnesium kan daardoor een magnesiumtekort ontstaan. Dit uit zich in klachten zoals spierkrampen, vermoeidheid en slaapproblemen. Het is verstandig om bij vitamine D-suppletie ook je magnesiumstatus te controleren.
Welke vorm van magnesium werkt het beste met vitamine D? Voor opname via de huid zijn badkristallen of magnesiumolie de beste keuze. Voor orale inname zijn magnesiumbisglycinaat (goed voor zenuwstelsel) en magnesiumcitraat (goed voor spieren en gewrichten) geschikte vormen.
Hoe weet ik of ik een tekort heb aan magnesium of vitamine D? Beide tekorten geven vergelijkbare klachten: vermoeidheid, spierkrampen, slechte slaap en lage weerstand. Een bloedtest kan uitsluitsel geven over je vitamine D-spiegel. Voor magnesium is een bloedtest minder betrouwbaar, omdat het grootste deel van magnesium in je cellen zit. Een arts of therapeut kan je helpen bij het vaststellen van tekorten.
Meer weten over de rol van magnesium in ons lichaam? Of wil je weten of jouw lichaam voldoende magnesium binnenkrijgt? Kijk op onze kennisbank voor al onze artikelen over magnesium, of kijk of je een magnesium tekort hebt.
Bronnen:
1. Vitamin D. Fact Sheet for Health Professionals. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/
Fact sheet van de Amerikaanse National Institutes of Health met uitgebreide informatie over vitamine D.
2. Magnesium. Fact Sheet for Health Professionals. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Magnesium-HealthProfessional/
Fact sheet van de Amerikaanse National Institutes of Health met uitgebreide informatie over magnesium.
3. Uwitonze, A.M., & Razzaque, M.S. (2018). Role of magnesium in vitamin D activation and function. Journal of the American Osteopathic Association, 118(3), 181–189. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29480918/
Fundamenteel overzichtsartikel dat uitlegt hoe magnesium als cofactor essentieel is voor de enzymen die vitamine D activeren in lever en nieren.
4. Deng, X. et al. (2013). Magnesium, vitamin D status and mortality: results from US National Health and Nutrition Examination Survey 2001–2006. BMC Medicine, 11, 187. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23981518/
Grote populatiestudie waarin hogere magnesiuminname geassocieerd is met lagere sterfte en een betere vitamine D-status.
5. Zittermann, A. et al. (2024). Association between magnesium and vitamin D status in adults with high prevalence of vitamin D deficiency and insufficiency. European Journal of Nutrition, 64, art.nu. 48. https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-024-03559-9#Sec13
Observationele studie die bevestigt dat een lage magnesiuminname vaak samengaat met een tekort aan vitamine D.
6. DiNicolantonio, J.J., & O’Keefe, J.H. (2021). Magnesium and Vitamin D Deficiency as a Potential Cause of Immune Dysfunction, Cytokine Storm and Disseminated Intravascular Coagulation in covid-19 patients. Missouri Medicine, Jan-Feb;118(1):68–73. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7861592/
Bespreekt hoe tekorten aan beide nutriënten leiden tot ontstekingsprocessen en verminderde immuunfunctie.
7. Rosanoff, A., Dai, Q., & Shapses, S.A. (2016). Essential nutrient interactions: does low magnesium status depress vitamin D metabolism? Advances in Nutrition, 7(1), 25–43. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26773013/
Onderzoekt de biochemische mechanismen waarmee magnesiumtekort de omzetting en werking van vitamine D remt.
8. Qi Dai et al. (2018). Magnesium status and supplementation influence vitamin D status and metabolism: results from a randomized trial. The American Journal of Clinical Nutrition Dec 12;108(6):1249–1258. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6693398/
Klinische interventiestudie waaruit blijkt dat magnesiumsuppletie de vitamine D-status verbetert en PTH-spiegels verlaagt.
9. Ghizal, F. et al. (2024). Magnesium Matters: A Comprehensive Review of Its Vital Role. Cureus, 2024 Oct 13;16(10):e71392. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11557730/
Brede review die de rol van magnesium in het menselijk metabolisme behandelt, inclusief de interactie met vitamine D.
10. Matias, PA. et al. (2023). Magnesium and vitamin D metabolism in CKD: a potential underlooked cause of persistent vitamin D deficiency in CKD. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37915933/
Analyse van de relatie tussen magnesiumtekort en vitamine D-resistentie bij chronische nierziekten (CKD).
11. Xinqing, D. et al. (2013). Magnesium, vitamin D status and mortality: results from US National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2001 to 2006 and NHANES III. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23981518/
Epidemiologische studie die laat zien dat voldoende magnesiuminname de gunstige effecten van vitamine D op overleving versterkt.
12. Lei, X et al. (2024). Magnesium status modulating the effect of serum vitamin D levels on retinopathy: National Health and Nutrition Examination Survey 2005 to 2008. Frontiers in Nutrition, 11, 1408497. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38895658/
Onderzoekt hoe magnesium de invloed van vitamine D op specifieke gezondheidsuitkomsten (zoals retinopathie) kan beïnvloeden.
13. Grant, W.B. et al. (2005). Benefits and requirements of vitamin D for optimal health: a review. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15989379/
Review dat laat zien dat vitamine D noodzakelijk is voor een goede gezondheid en helpt diverse aandoeningen te voorkomen.
14. Bogh, M.K.B. et al. (2011). Vitamin D production depends on ultraviolet-B dose but not on dose rate: a randomized controlled trial. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21158934/
Onderzoek dat laat zien dat de beste manier om vitamine D binnen te krijgen de zonneschijn is maar dat het daarvoor wel nodig is dat je een groot deel van het lichaam aan de zon blootstelt.
15. https://www.ahealthylife.nl/alles-wat-je-moet-weten-over-vitamine-d/ De website van Juglen Zwaan geeft veel praktische informatie over leefstijl en voeding in relatie tot vitamine D.







