Magnesium en gezondheid

Magnesium en vitamine D werken nauw samen in het lichaam. Zonder voldoende magnesium kan vitamine D niet goed worden opgenomen en blijft het deels inactief. Daarom is de combinatie van magnesium en vitamine D essentieel voor botten, spieren, energie en weerstand. In dit artikel lees je hoe dat zit, waarom de combinatie belangrijk is en wat er kan gebeuren bij een disbalans.

Wat doet vitamine D? (en waarom magnesium nodig is voor opname)

Vitamine D is een steroïde hormoon dat uit cholesterol wordt gemaakt als de huid wordt blootgesteld aan de zon. Daarvoor is het wel nodig dat een groot deel van het lichaam aan de zon wordt blootgesteld. In Nederland lukt dat een groot deel van het jaar niet en daarbij komt ook nog dat zonnebrandcrème het risico op vitamine D gebrek vergroot. Je kunt vitamine D ook uit voedsel binnen krijgen, zoals uit eidooiers en uit vette vis. Die laatste heeft dan de voorkeur; om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D binnen te krijgen via eidooiers zou je er heel wat moeten eten.

Eenmaal in het lichaam zorgt vitamine D ervoor dat calcium en fosfaat goed worden opgenomen in de darmen en ingebouwd in botten en tanden. Ook speelt het een rol in de spierfunctie, stemming, energiehuishouding en weerstand. Een tekort aan vitamine D kan leiden tot vermoeidheid, spierzwakte en een lagere weerstand.

Gezondheidsrisico’s bij langdurig vitamine D-tekort

Uit onderzoek blijkt dat een lage vitamine D-status geassocieerd kan zijn met:

• Botontkalking (osteoporose)
• Hogere bloeddruk en hart- en vaatziekten
• Slechtere bloedsuikerregulatie
• Verlaagde weerstand en meer infecties
• Neurologische problemen en mentale klachten

Vitamine D in zijn oorspronkelijke vorm, zoals je het via voedsel of blootstelling aan de zon binnenkrijgt, is nog niet actief. Het moet eerst worden omgezet in een vorm die het lichaam kan gebruiken. En juist daarbij speelt magnesium een sleutelrol.

Hoe magnesium helpt bij de opname en activering van vitamine D

Vitamine D wordt na aanmaak in de huid of opname via voedsel of supplementen in twee stappen geactiveerd:

1. In de lever wordt het omgezet naar calcidiol dat wordt opgeslagen in het lichaam.
2. Vervolgens wordt het in de nieren omgezet naar calcitriol, de biologisch actieve vorm

Deze omzettingen gebeuren met behulp van enzymen die magnesium nodig hebben als cofactor. Zonder voldoende magnesium verlopen deze reacties trager of onvolledig. Met andere woorden: je kunt genoeg vitamine D in je bloed hebben, maar als je magnesiumspiegel laag is, blijft een deel van die vitamine D “inactief”.
Onderzoek laat zien dat mensen met een lage magnesiuminname vaker een vitamine D-tekort hebben, zelfs als ze supplementen gebruiken. Een adequate magnesiumstatus zorgt dus voor een betere benutting van vitamine D.

Waarom vitamine D je magnesiumbehoefte verhoogt

De samenwerking werkt ook de andere kant op. Vitamine D verhoogt namelijk de opname van mineralen in de darmen, waaronder calcium, fosfaat én magnesium. Dat betekent dat bij een hoge vitamine D-inname het lichaam meer magnesium verbruikt.

Bij langdurige suppletie van vitamine D zonder voldoende magnesium kan daarom ongemerkt een magnesiumtekort ontstaan. Dat tekort kan zich uiten in klachten als spierkrampen, prikkelbaarheid, slaapproblemen of vermoeidheid. Symptomen die vaak niet direct aan een mineraaltekort worden gekoppeld.

Magnesiumtekort en vitamine D: risico’s bij een disbalans

Magnesium en vitamine D vormen samen een subtiel evenwicht in de stofwisseling van calcium en energie. Als een van beide uit balans raakt, kan dat gevolgen hebben voor meerdere lichaamsfuncties.

Een gezonde balans ondersteunt niet alleen de botten, maar ook het immuunsysteem, de spierfunctie, de bloeddrukregulatie en het energiepeil.
Een belangrijk inzicht uit recent onderzoek is dat een magnesiumtekort het effect van vitamine D-suppletie kan beperken. Wie zijn vitamine D-spiegel wil verbeteren, doet er dus goed aan om ook het magnesiumgehalte op peil te brengen.

Magnesium en vitamine D binnenkrijgen: voeding, zon en supplementen

Beide stoffen kun je via voeding of supplementen binnenkrijgen en vitamine D natuurlijk ook via zonlicht.

Magnesiumbronnen

• Groene bladgroenten (spinazie, boerenkool)
• Noten en zaden
• Volle granen
• Pure cacao
• Zeewier en zeemineralen

Een groot deel van de bevolking haalt niet de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid magnesium uit voeding alleen. Stress, intensieve sport, koffie, alcohol en bepaalde medicijnen kunnen de magnesiumbehoefte bovendien verhogen. Een praktische aanvulling is het gebruik van magnesium via de huid, bijvoorbeeld in de vorm van badkristallen of magnesiumolie. De huid kan magnesium efficiënt opnemen en het lichaam gebruikt wat het nodig heeft, zonder belasting voor maag of darmen. Echter, ook orale inname van magnesium is een optie, zeker als dit verspreid over de dag wordt gedaan.

Vitamine D-bronnen

• Zonlicht (minstens 15 - 30 minuten blootstelling van huid per dag)
• Vette vis (zalm, haring, makreel)
• Eieren
• Verrijkte voedingsmiddelen
• Supplementen (vitamine D₃)

In de herfst en winter is de zonkracht in Nederland vaak te zwak voor voldoende aanmaak, waardoor suppletie wordt aanbevolen. Zeker voor ouderen, mensen met een donkere huid, mensen die hartproblemen hebben of mensen die weinig buiten komen.

Symptomen van magnesium- en vitamine D-tekort

De signalen van een magnesiumtekort en een vitamine D-tekort overlappen elkaar deels, wat het herkennen lastig maakt. Mogelijke klachten zijn:

• Spierkrampen of trillingen
• Vermoeidheid, concentratieproblemen
• Hoofdpijn of prikkelbaarheid
• Slechte nachtrust
• Lage weerstand of sombere stemming

Bij twijfel kan een bloedtest inzicht geven, al is magnesium in het bloed vaak niet representatief voor de hoeveelheid in de cellen. Een therapeut of arts kan helpen om de juiste balans en dosering te bepalen.

Magnesium en vitamine D: een goed stel

Magnesium is nodig om vitamine D te activeren. Vitamine D verhoogt de behoefte aan magnesium. Een tekort aan de één kan leiden tot een tekort aan de ander. Samen zorgen ze voor sterke botten, een goed immuunsysteem en meer energie. Een evenwichtige inname van beide voedingsstoffen – via voeding, zonlicht en eventueel suppletie – ondersteunt het lichaam op meerdere niveaus.

Je vitamine D werkt beter met voldoende magnesium. En je magnesium functioneert beter met voldoende vitamine D. Kies vervolgens voor kwalitatief goede producten en supplementen die de balans van magnesium en vitamine D ondersteunen. 

Gebruik bij de suppletie van vitamine D3 bij voorkeur een combinatie van D3 en K2. Vitamine K2 zorgt namelijk voor de juiste verdeling van calcium. Zonder vitamine K2 kan calcium zich afzetten in zachte weefsels zoals de aderen (arteriële verkalking), gewrichten of nieren (nierstenen).Vitamine K2 activeert namelijk eiwitten zoals osteocalcine (voor botopbouw) en matrix Gla-proteïne (voorkomt verkalking van bloedvaten), die het calcium naar de juiste plekken in het lichaam sturen - zoals de botten - en weg houden uit de bloedvaten

Aanbevolen producten

Vegan

Erica Vitamine D3 & K2 druppels 15 ml

€ 18,95 Incl. BTW

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

In Winkelwagen

Vegan

Zechsal magnesium drops, 100 ml Puur natuur en groot gemak

€ 28,95 Incl. BTW

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

In Winkelwagen

Vegan

Zechsal magnesiumcitraat poeder, 200g om in te nemen

€ 18,95 Incl. BTW

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

In Winkelwagen

Zechsal dobberbad, 2 kg Voor bad en voetenbad

€ 22,95 Incl. BTW

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

In Winkelwagen

Meer weten over de rol van magnesium in ons lichaam? Of wil je weten of jouw lichaam voldoende magnesium binnenkrijgt? Kijk op onze kennisbank voor al onze artikelen over magnesium, of kijk of je een magnesium tekort hebt.

Bronnen: 

1.      Vitamin D. Fact Sheet for Health Professionals. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/ 
Fact sheet van de Amerikaanse National Institutes of Health met uitgebreide informatie over vitamine D.

2.      Magnesium. Fact Sheet for Health Professionals. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Magnesium-HealthProfessional/ 
Fact sheet van de Amerikaanse National Institutes of Health met uitgebreide informatie over magnesium.

3.      Uwitonze, A.M., & Razzaque, M.S. (2018). Role of magnesium in vitamin D activation and function. Journal of the American Osteopathic Association, 118(3), 181–189. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29480918/
Fundamenteel overzichtsartikel dat uitlegt hoe magnesium als cofactor essentieel is voor de enzymen die vitamine D activeren in lever en nieren.

4.      Deng, X. et al. (2013). Magnesium, vitamin D status and mortality: results from US National Health and Nutrition Examination Survey 2001–2006. BMC Medicine, 11, 187. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23981518/
Grote populatiestudie waarin hogere magnesiuminname geassocieerd is met lagere sterfte en een betere vitamine D-status.

5.      Zittermann, A. et al. (2024). Association between magnesium and vitamin D status in adults with high prevalence of vitamin D deficiency and insufficiency. European Journal of Nutrition, 64, art.nu. 48. https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-024-03559-9#Sec13
Observationele studie die bevestigt dat een lage magnesiuminname vaak samengaat met een tekort aan vitamine D.

6.      DiNicolantonio, J.J., & O’Keefe, J.H. (2021). Magnesium and Vitamin D Deficiency as a Potential Cause of Immune Dysfunction, Cytokine Storm and Disseminated Intravascular Coagulation in covid-19 patients. Missouri Medicine, Jan-Feb;118(1):68–73. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7861592/
Bespreekt hoe tekorten aan beide nutriënten leiden tot ontstekingsprocessen en verminderde immuunfunctie.

7.      Rosanoff, A., Dai, Q., & Shapses, S.A. (2016). Essential nutrient interactions: does low magnesium status depress vitamin D metabolism? Advances in Nutrition, 7(1), 25–43. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26773013/
Onderzoekt de biochemische mechanismen waarmee magnesiumtekort de omzetting en werking van vitamine D remt.

8.      Qi Dai et al. (2018). Magnesium status and supplementation influence vitamin D status and metabolism: results from a randomized trial. The American Journal of Clinical Nutrition Dec 12;108(6):1249–1258. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6693398/
Klinische interventiestudie waaruit blijkt dat magnesiumsuppletie de vitamine D-status verbetert en PTH-spiegels verlaagt.

9.      Ghizal, F. et al. (2024). Magnesium Matters: A Comprehensive Review of Its Vital Role. Cureus, 2024 Oct 13;16(10):e71392. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11557730/
Brede review die de rol van magnesium in het menselijk metabolisme behandelt, inclusief de interactie met vitamine D.

10.  Matias, PA. et al. (2023). Magnesium and vitamin D metabolism in CKD: a potential underlooked cause of persistent vitamin D deficiency in CKD. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37915933/
Analyse van de relatie tussen magnesiumtekort en vitamine D-resistentie bij chronische nierziekten (CKD).

11.  Xinqing, D. et al. (2013). Magnesium, vitamin D status and mortality: results from US National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2001 to 2006 and NHANES III. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23981518/
Epidemiologische studie die laat zien dat voldoende magnesiuminname de gunstige effecten van vitamine D op overleving versterkt.

12.  Lei, X et al. (2024). Magnesium status modulating the effect of serum vitamin D levels on retinopathy: National Health and Nutrition Examination Survey 2005 to 2008. Frontiers in Nutrition, 11, 1408497. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38895658/
Onderzoekt hoe magnesium de invloed van vitamine D op specifieke gezondheidsuitkomsten (zoals retinopathie) kan beïnvloeden.

13.  Grant, W.B. et al. (2005). Benefits and requirements of vitamin D for optimal health: a review. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15989379/ 
Review dat laat zien dat vitamine D noodzakelijk is voor een goede gezondheid en helpt diverse aandoeningen te voorkomen.

14.  Bogh, M.K.B. et al. (2011). Vitamin D production depends on ultraviolet-B dose but not on dose rate: a randomized controlled trial. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21158934/ 
Onderzoek dat laat zien dat de beste manier om vitamine D binnen te krijgen de zonneschijn is maar dat het daarvoor wel nodig is dat je een groot deel van het lichaam aan de zon blootstelt.

15.  https://www.ahealthylife.nl/alles-wat-je-moet-weten-over-vitamine-d/ De website van Juglen Zwaan geeft veel praktische informatie over leefstijl en voeding in relatie tot vitamine D.

Vind je het lastig om je hormonale balans te bewaren? Hormonen zijn de boodschappers van ons lichaam. Ze regelen onder andere je energie, stemming, slaap, stofwisseling en vruchtbaarheid. Wanneer je hormoonsysteem veerkrachtig is, kan het soepel meebewegen met veranderingen: stress, schommelingen in je cyclus, seizoenswisselingen en het ouder worden.

Soms raakt die veerkracht uit balans. Je merkt dat aan signalen zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid, slaapproblemen, stemmingswisselingen, PMS en overgangsklachten. Het goede nieuws: met de juiste voeding, leefstijl en enkele gerichte voedingsstoffen kun je je hormoonsysteem versterken en weerbaarder maken. Ontdek hieronder hoe jij je hormonale balans kunt herstellen.

Het behoud van je hormonale balans begint bij het begrijpen van het endocriene systeem. Hormonen zijn signaalstoffen die diverse lichamelijke processen regelen:

• Steroïde hormonen zoals cortisol, testosteron, oestrogeen en progesteron regelen stofwisseling, stressreacties, voortplanting en weefselopbouw.
• Aminozuurderivaten zoals adrenaline en melatonine zorgen voor snelle reacties. Ze regelen je stofwisseling, stressreactie en slaapritme.
• Peptidehormonen zoals insuline en groeihormoon regelen groei en stofwisseling door signalen te sturen tussen organen en cellen.
• Eicosanoïden zijn hormoonachtige stoffen die plaatselijk werken en helpen bij ontstekingen, pijn en bloedstolling.

Dit hormoonstelsel wordt het endocriene systeem genoemd. Hormonen worden door klieren afgescheiden en via de bloedsomloop naar de cellen gestuurd. Het proces wordt aangestuurd door de hypothalamus en hypofyse in je hersenen. Zij zorgen voor een fysiologisch evenwicht: de homeostase. Een verstoorde hormoonbalans ontstaat wanneer dit evenwicht onder druk komt te staan.

Je hormoonbalans komt dagelijks onder druk te staan door moderne leefstijlfactoren. Ons lichaam is gemaakt voor balans, maar de wereld om ons heen vraagt veel van ons hormoonsysteem. Enkele veelvoorkomende stressfactoren zijn chronische stress, slaaptekort en onregelmatige nachten.

Chronische stress verhoogt het stresshormoon cortisol. Dit houdt het lichaam langdurig alert en zorgt voor voldoende energie om met stress om te gaan. Bij langdurig hoge niveaus kan cortisol ook nadelige gevolgen hebben, zoals slechter slapen, verminderde weerstand, spierafbraak en meer vetopslag rond de buik. Slaaptekort en onregelmatige nachten verstoren melatonine en het groeihormoon.

Voeding met veel snelle suikers en bewerkte producten belast de insuline en de bloedsuikerspiegel. Als insuline langdurig overbelast wordt, kunnen cellen ongevoelig worden voor insuline (insulineresistentie). Dit kan leiden tot type 2 diabetes, overgewicht en problemen met de stofwisseling. Tekorten aan nutriënten zoals magnesium, vitamine D en omega-3 verstoren je hormonen eveneens:

• Magnesium helpt bij stressregulatie, bloedsuikerbalans, slaap en geslachtshormonen. 
• Omega-3 zorgt voor soepele celwanden, minder ontsteking en een betere hormonale balans. 
• Vitamine D helpt bij geslachtshormonen, bloedsuikerregulatie, stemming en stressbalans. 

Ook laaggradige ontstekingen door ongezonde voeding, een gebrek aan beweging en overgewicht verstoort je hormonen. Net als omgevingsfactoren zoals hormoonverstorende stoffen in plastics en cosmetica. Door deze verstorende elementen kan het lichaam moeilijker herstellen. Het gewenste fysiologische evenwicht raakt vervolgens ver uit beeld als je je hormoonbalans niet aanpakt.

Wil je je hormonen in balans brengen? Hormonen zijn lichaamseigen stoffen die een hele belangrijke rol spelen bij de werking van vrijwel alle lichaamsfuncties. Veel lichamelijke klachten houden dan ook verband met verstoringen in de hormonale regulering. Het is dan ook niet gek dat de farmaceutische industrie zich op grote schaal bezighoudt met het ontwikkelen van medicijnen om deze verstoringen te behandelen.

Je kunt echter ook zelf een grote bijdrage leveren aan de instandhouding van de homeostase. Hieronder volgt een aantal praktische stappen die je zelf kunt zetten om je lichaam in balans te houden.

Je lichaam kan geen hormonen aanmaken zonder de juiste voedingsstoffen. Eet onbewerkt en gevarieerd. Eet vooral veel groenten, fruit, volkoren producten, eiwitten en gezonde vetten. De juiste vetten zijn noodzakelijk. Cholesterol, omega-3 en verzadigde vetten in kleine hoeveelheden zijn nodig voor steroïde hormonen zoals oestrogeen en testosteron.

Zorg voor genoeg mineralen en vitamines zoals magnesium uit groene bladgroenten, noten en cacao, zink uit noten en schaal- en schelpdieren, vitamine D uit zonlicht en vette vis en B-vitamines uit volkoren granen, eieren en peulvruchten. Beperk snelle suikers en frisdrank om insulineresistentie te voorkomen.

Beweging heeft een directe invloed op je stresshormonen, geslachtshormonen en insuline. Dagelijks en gevarieerd bewegen vermindert stresshormonen. Denk aan wandelen, fietsen en zelfs tuinieren. Krachttraining helpt de aanmaak van testosteron en het groeihormoon. Ontspannende beweging zoals yoga en tai chi helpt het stresshormoon cortisol te verlagen. Overdrijf niet: te zwaar sporten kan juist je hormonen uit balans brengen.

Slaap is je hormonale reset. 's Nachts worden veel hormonen aangemaakt en hersteld. Ga dus op vaste tijden slapen en opstaan, vermijd blauw licht van je telefoon en laptop minstens 1 uur voor het slapengaan en zorg voor een donkere, koele slaapkamer. Drink geen koffie of andere cafeïnehoudende dranken in de avond. Een goede magnesiumstatus helpt bij ontspanning, wat ook bijdraagt aan een rustgevende nachtroutine.

Langdurige stress houdt het cortisolniveau hoog, wat andere hormonen uit balans brengt.  Denk aan insuline, oestrogeen en testosteron. Plan daarom dagelijks ontspanningsmomenten in: ademhalingsoefeningen, meditatie en wandelen in de natuur. Leer nee zeggen bij overbelasting en bouw regelmatig herstelmomenten in je dag. Magnesium en B-vitamines spelen ook een rol in het functioneren van het zenuwstelsel.

In de zon maakt je lichaam vitamine D aan, een hormoonachtige stof die noodzakelijk is voor immuniteit, stemming en geslachtshormonen. In de winter kun je overwegen om een vitamine D-supplement te nemen. Vermijd daarnaast hormoonverstoorders zoals plastics met BPA en pesticiden. Een glazen pot is bijvoorbeeld beter voor het bewaren van voedsel dan een plastic bak. 

Tot slot: luister naar signalen van je lichaam. Vermoeidheid, stemmingswisselingen, slaapproblemen en gewichtsschommelingen kunnen tekenen zijn van hormonale disbalans. Je lichaam geeft je daarmee feedback die je kunt gebruiken om verder te werken aan je hormoonhuishouding in balans.

Magnesium en omega-3 helpen je bij het bereiken van de homeostase. Magnesium is een mineraal dat betrokken is bij meer dan 300 enzymprocessen. Deze stof draagt op de volgende manieren bij:

• Het draagt bij aan een normale werking van het zenuwstelsel en de spieren. 
• Het helpt bij het behoud van normale botten en tanden. 
• Het draagt bij aan een normale energiestofwisseling en vermindering van vermoeidheid. 

Deze eigenschappen maken magnesium waardevol voor wie zijn hormonale balans wil verbeteren. Magnesium komt van nature voor in groene bladgroenten, noten, zaden, peulvruchten en volkoren producten. Een gevarieerd voedingspatroon is de basis voor een adequate inname. 

Omega-3-vetzuren, met name EPA en DHA, zijn onverzadigde vetten die ons lichaam niet zelf voldoende kan maken. Ze zitten vooral in vette vis zoals zalm, makreel, haring en sardines en in plantaardige vorm in algenolie. Omega-3 vetzuren zijn belangrijk voor een gezonde celwerking en dragen bij aan het behoud van normale lichaams- en hersenfuncties.

Je hormonale balans vraagt om dagelijkse aandacht in onze moderne wereld. We eten vaker bewerkt voedsel dat arm is aan goede voedingsstoffen maar rijk aan suiker en snelle energie. We bewegen minder, slapen korter en ervaren meer mentale en fysieke stress dan ooit. Daarnaast zorgen kunstlicht, beeldschermen en een altijd-aanstaan-maatschappij ervoor dat ons natuurlijke ritme steeds moeilijker zijn balans vindt. Het samenspel van hormonen dat rust, energie en herstel regelt, komt hierdoor onder druk.

Toch is er ook goed nieuws: je lichaam beschikt over een verbazingwekkend zelfherstellend vermogen. Je hormonen zijn geen vijanden die tegen je werken, maar bondgenoten die reageren op wat jij ze aanbiedt. Geef je lichaam de juiste voeding, voldoende slaap, rustmomenten en beweging. Het zal zijn evenwicht stap voor stap terugvinden.

Hormonale veerkracht betekent niet dat je altijd perfect in balans bent. Het is de kracht om telkens weer terug te veren na stress, drukte en disbalans. Het is vertrouwen op het natuurlijke evenwicht dat je lichaam kan herstellen. Wil je werken aan je hormonen? Bekijk onze magnesiumproducten en omega-3-supplementen, of overleg met je therapeut voor persoonlijk advies over je hormonale balans.

Bronnenlijst

1. Bhattacharya, A. et al. Neuroendocrine and cellular mechanisms in stress resilience: From hormonal influence in the CNS to mitochondrial dysfunction and oxidative stress (2024). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10955164/ In dit overzicht wordt uitgelegd hoe het endocriene systeem betrokken is bij veerkracht en de reactie op stress.

2. James, K. A. et al. Understanding the relationships between physiological and psychosocial stress, cortisol and cognition (2023). https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2023.1085950/full Deze publicatie bespreekt de rol van hormonen in stressreactie én herstel (homeostase).

3. Hiller-Sturmhöfel, Susanne et al. The Endocrine System: An Overview (1998). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6761896/ Bespreekt de werking van de hypothalamus-pituitary-endocrine assen, hormonale feedback en klieren in het endocriene systeem.

4. Nussey S, Whitehead S. Principles of Endocrinology (2001) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK20/ Behandelt de chemische indeling van hormonen (steroïden, peptide, aminozuurderivaten, eicosanoïden) en hun mechanismen.

5. Knezevic, Emilija The Role of Cortisol in Chronic Stress, Neurodegenerative Diseases, and Psychological Disorders (2023). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10706127/ Dit artikel bespreekt hoe chronische stress leidt tot langdurige cortisolafgifte, ontregeling van de HPA-as en negatieve effecten op immuunsysteem, stofwisseling en hersenfunctie.

6. Relationship between Ultra-Processed Food Consumption and Risk of Diabetes Mellitus: A Mini-Review (2022). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9228591/ Deze studie laat zien dat consumptie van ultra-bewerkte voeding geassocieerd is met een toegenomen risico op insulineresistentie en type 2 diabetes.

7. Calcaterra, V., et al. How the intricate relationship between nutrition and hormonal equilibrium significantly influences endocrine and reproductive health (2024). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10973102/ Bespreekt hoe voeding invloed heeft op hormonale signalering in meerdere levensfasen.

8. De Nys, L. et al. The effects of physical activity on cortisol and sleep: A systematic review and meta-analysis (2022). https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35777076/  Laat zien dat fysieke activiteit kan helpen bij het reguleren van cortisol en de slaap verbeteren.

9. Hirotsu, C. et al. Interactions between sleep, stress, and metabolism: From physiological to pathological conditions (2015). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4688585/ Toont aan hoe slaaptekort leidt tot verstoring van cortisol (de HPA-as) en metabole effecten.

10. Nutrition and Impacts on Hormone Signaling (2025). https://www.ifm.org/articles/nutrition-impacts-hormone-signaling Bespreekt hoe voedingspatronen en voedingsstoffen de gevoeligheid en werking van hormonen beïnvloeden.

11. Jahnen-Dechent, W. et al. Magnesium basics (2021) https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4455825/ Dit artikel beschrijft dat magnesium een cofactor is in meer dan 300 enzymatische reacties, wat onderbouwt dat magnesium betrokken is bij talloze lichaamsprocessen.

12. Komal. F. et al. Impact of different omega-3 fatty acid sources on lipid, hormonal, blood glucose, weight gain and histopathological damages profile in PCOS rat model (2020). https://translational-medicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12967-020-02519-1  Deze studie laat zien dat omega-3-vetzuren bijdragen aan verbetering van hormonale profielen (zoals in diermodellen) en metabole parameters.

13. Ranabir, S. et al. Stress and hormones (2011). https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3079864/ Bespreekt hoe in de moderne omgeving stress het endocriene systeem belast (glucocorticoïden, catecholamines, groeihormoon, prolactine).

14. James, K.A. et al. Understanding the relationships between physiological and psychosocial stress, cortisol and cognition (2023) https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2023.1085950/full De rol van het stresssysteem (HPA-as) in het verstoren van homeostase en cognitieve processen.

15. Martire, V.L. et al. Improving Sleep to Improve Stress Resilience (2024). https://link.springer.com/article/10.1007/s40675-024-00274-z Laat zien hoe slaap een sleutelrol speelt in herstel van hormonale balans en veerkracht tegen chronische stress.

16. https://www.ahealthylife.nl/?s=hormonen. De website van Juglen Zwaan geeft veel praktische informatie over leefstijl en voeding in relatie tot onze hormoonhuishouding.

Magnesium helpt hartritmestoornissen voorkomen door de hartspier te ontspannen, de hartslag te reguleren en elektrische signalen in hartspiercellen te stabiliseren. Het mineraal zorgt voor een goede calcium-magnesium balans en ondersteunt het transport van ionen zoals kalium en calcium. Zowel een tekort als een teveel aan magnesium kan hartkloppingen veroorzaken, maar bij normale doseringen is magnesium veilig en ondersteunt het de hartgezondheid. Hieronder gaan we dieper in op de rol van magnesium op het hart.

Magnesium heeft op meerdere manieren invloed op het goed functioneren van het hart. Zo is magnesium betrokken bij de ontspanning van spieren en aangezien het hart ook een spier is, heeft het mineraal hier een belangrijke rol. Maar ook bij de regulering van de hartslag is magnesium betrokken en daarmee ook bij de bescherming tegen hartritmestoornissen. 

Magnesium is betrokken bij het ontspannen van spieren. Dit gebeurt onder de zogenaamde calcium-magnesium balans waarover je al kon lezen in de blog magnesium en spieren. Het hart van het menselijk lichaam mag dan bekend staan als 'de motor van ons lichaam', maar technisch is het 'gewoon' een spier: een menselijk stuk weefsel dat aanspant en ontspant onder invloed van een elektrische stimulans afkomstig uit de hersenen. Tijdens de aanspanning wordt het bloed door de aderen gepompt. Het lichaam behandelt het hart niet anders dan andere spieren en om deze optimaal te laten werken, maakt het gebruik van magnesium.

Ook op een minder tastbaar vlak dan het samentrekken van de hartspier is magnesium van invloed op het hart, namelijk bij de regulering van de elektrische activiteit. Het speelt een rol bij het stabiliseren van de celmembraan van de hartspiercellen en bij het transport van ionen, zoals kalium en calcium, over de celmembranen. Het hart genereert elektrische signalen die de samentrekking van de hartspier coördineren. Deze signalen worden voornamelijk gegenereerd door de sinusknoop, de natuurlijke pacemaker van het hart. Magnesium zorgt voor een optimale afgifte van deze elektrische signalen, doordat het in combinatie met andere stofjes invloed uitoefent op ionenkanalen in de cellen van de hartspiercellen. Zonder magnesium worden de signalen dus niet goed doorgegeven en kan er een verstoring plaatsvinden. Door mee te helpen bij de regulering van de hartslag helpt magnesium dus tegen hartritmestoornissen en hartkloppingen, waarbij hartkloppingen eigenlijk een symptoom van hartritmestoornissen zijn.

Het korte antwoord: ja. Dit kan. Het lange antwoord? Een teveel aan magnesium innemen is mogelijk, maar wanneer je je houdt aan de dagelijkse aanbevolen doseringen, kan je magnesium veilig gebruiken en zullen hartkloppingen niet snel voorkomen. Al onze producten zijn voorzien van duidelijke instructies en doseringen. Zo kan je Zechsal magnesium veilig gebruiken en je gezondheid ondersteunen.

Een teveel aan magnesium kan in extremis leiden tot hartritmestoornissen in de vorm van hartkloppingen, maar wat is het effect van een magnesiumtekort op het hart? Je zou het misschien niet zeggen, maar de symptomen zijn vergelijkbaar met die van een teveel van het mineraal. Ook bij een magnesiumtekort kun je hartkloppingen ervaren, of ergere hartritmestoornissen. In ons blog over magnesiumtekort lees je nog veel meer over de symptomen als gevolg van een tekort aan dit mineraal.

Zechsal is dé magnesiumspecialist. Bijna dagelijks lezen wij over nieuwe onderzoeken en toepassingen van magnesium en deze kennis delen wij graag met je. In onze kennisbank vind je nog veel meer artikelen over bijvoorbeeld magnesium en zwangerschap, magnesium in cosmetica, magnesium en medicatie en nog veel meer. 

Heb je vragen over een van onze producten of over de werking van magnesium en vindt je je antwoord niet in een van onze artikelen? Kijk dan op onze FAQ pagina, of neem contact met een van onze collega's op via de klantenservice. Wij staan klaar om al je vragen te beantwoorden, ook als het gaat om magnesium en hartkloppingen.

Bryson, B. Het lichaam, Amersfoort 2019.

Lutsev, PA ea Pilot Randomized Trial of Oral Magnesium Supplementation on Supraventricular Arrhythmias, Nutrients july 2018.

Shechter, M. Magnesium and cardiovascular system Magnesium Research 2010 (nr 23).

Song, Y and Liu,S Magnesium for cardiovascular health: time for intervention. The Amarican Journal of Clinical Nutrition, december 2014

Een magnesium tekort ontstaat doordat je lichaam geen magnesium kan opslaan en je dit mineraal constant verbruikt. Symptomen zijn spierkrampen, vermoeidheid, slaapproblemen en concentratieproblemen. Je kunt een magnesium tekort aanvullen via voeding, supplementen of magnesiumproducten via de huid.

Een magnesium tekort ontstaat wanneer je lichaam onvoldoende van dit levensnoodzakelijke mineraal heeft. Magnesium is een zogenaamde 'life essential' - net zo belangrijk als zuurstof en water. Je lichaam gebruikt voortdurend magnesium voor honderden processen en kan geen voorraad aanleggen.
Het overschot wordt via de nieren en transpiratie uitgescheiden. Dit betekent dat een magnesium tekort sneller ontstaat dan bij andere mineralen. Tegelijkertijd kun je moeilijk een teveel krijgen, omdat je lichaam overtollig magnesium weer afvoert.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een magnesium tekort wordt gekoppeld aan diabetes type 2, hart- en vaatziekten en osteoporose. Ook bij auto-immuunziekten, stress en depressie wordt vaker een magnesium tekort aangetroffen. Het is hierbij goed te weten dat door de European Food and Safety Authority (EFSA) claims zijn verwoord, die door bij verkoop belanghebbende partijen, zoals Zechsal, gebruikt mogen worden.

Een magnesium tekort uit zich op verschillende manieren. De symptomen kunnen variëren per persoon en zich in meerdere lichaamsgebieden manifesteren. Herken je één of meerdere signalen? Raadpleeg altijd je huisarts voor een goede diagnose.

Zonder magnesium zouden onze spieren niet normaal kunnen functioneren. Een tekort kan zich uiten in spierkrampen, spierstijfheid of zwakte en trillende oogleden. Ook het scherpstellen van de ogen kan moeilijker worden, omdat magnesium helpt bij het ontspannen van de oogspiertjes. Daarnaast speelt het mineraal een rol bij de normale werking van het zenuwstelsel. In ons blog over magnesium voor spieren lees je er meer over.

Een magnesiumtekort kan leiden tot lusteloosheid, vermoeidheid, weinig energie en misselijkheid. Het lichaam heeft magnesium nodig voor veel stofwisselingsprocessen, en een tekort kan daarom een breed gevoel van malaise veroorzaken dat het dagelijks functioneren beïnvloedt.

Magnesium draagt bij aan mentale veerkracht en geestelijke balans. Een magnesium tekort uit zich in somberheid, verminderd concentratievermogen, geheugenproblemen en slaapproblemen. Omdat magnesium betrokken is bij de aanmaak van slaaphormoon melatonine, kun je moeilijk inslapen of doorslapen. Voor meer informatie over hoe magnesium slapen kan ondersteunen, kun je ons blog over beter slapen lezen. Ook stress, met name in de vorm van spierspanning, kan verergeren wanneer de magnesiumbalans laag is. Hoe dit zit lees je in ons blog over stress en magnesium.

Magnesium ondersteunt het behouden en herstellen van een normale huidconditie. Een magnesium tekort kan onbekende huidproblemen veroorzaken die je eerder niet had. Je leest er nog meer over in ons blog over magnesium en huidproblemen.

Verschillende factoren kunnen een magnesium tekort veroorzaken. Vaak is het een combinatie van meerdere oorzaken die tot een tekort leiden.

Onze voeding bevat steeds minder magnesium door uitputting van de bodem. Planten nemen hierdoor onvoldoende mineralen op uit de grond. Magnesiumrijke voeding bevat groene groenten zoals spinazie en boerenkool, pure chocolade, noten en zaden en volkoren granen.

In de westerse wereld is vaak sprake van een onbalans tussen calcium en magnesium. Te veel calcium werkt negatief in op een bestaand magnesium tekort.

Bepaalde medicijnen verbruiken extra magnesium in je lichaam. Berucht zijn statines en maagzuurremmers die bekendstaan als 'magnesiumrovers'. Bij medicijngebruik is magnesium suppletie via de huid vaak zinvol. Nog meer over magnesium en medicijnen lees je in ons blog over dit onderwerp.

Sporten en bewegen zorgt voor een verhoogd magnesiumverbruik om twee redenen:

1. Door transpiratie scheidt je lichaam mineralen uit, waaronder magnesium. 
2. Je spieren hebben magnesium nodig om samen te trekken. Meer spiercontracties betekent een hogere vraag naar dit mineraal.

Tijdens de zwangerschap is de magnesiumbehoefte 20 tot 40% hoger dan normaal. Veel zwangere vrouwen hebben dan ook baat bij suppletie van extra magnesium, tijdens, maar ook na de zwangerschap. Alles over magnesium en zwangerschap lees je in ons blog over dit onderwerp.

Ook bij de overgang speelt magnesium een belangrijke rol volgens verschillende onderzoeken. In deze levensfase is het daarom raadzaam het magnesiumgehalte in het lichaam aan te vullen, omdat een magnesium tekort aannemelijk is.

Bij ouderen komt een magnesium tekort vaker voor door factoren zoals leeftijd, leefstijl en voeding. Ouderen hebben een verhoogd risico op een magnesium tekort, waardoor suppletie extra belangrijk wordt in deze levensfase. Meer hierover lees je in ons artikel over magnesium tekort bij ouderen.

De dagelijks aanbevolen minimale hoeveelheid in Nederland is 350 milligram voor mannen en 300 milligram voor vrouwen. Deze normen zijn echter minimaal, meer mag en wordt door wetenschappers ook wenselijk geacht, vooral wanneer je een tekort wilt aanvullen.

De inname van magnesium staat niet gelijk aan gebruik. Iedereen verschilt in de mate waarin magnesium biologisch wordt benut. Bij supplementen via pillen wordt een behoorlijke hoeveelheid onbenut weer afgevoerd.

Luister naar je eigen lichaam om je dagelijkse behoefte te bepalen. Zechsal biedt zelfdiagnosepakketten die helpen bij het vaststellen van je persoonlijke behoefte en de beste invulling daarvan.

Op korte termijn werkt extra magnesium vaak ontspannend. Sommige mensen ervaren al binnen een week effecten, met name bij stijve en gespannen spieren die ontspannen raken. Ook bij stress en onrust zijn effecten merkbaar, al duurt dit vaak iets langer.

Bij gebruik via de huid treden effecten sneller op. Ideaal hiervoor zijn magnesium voetenbaden en het gebruik van magnesiumgel of olie.

Het volledig herstellen van je magnesiumbalans duurt langer. Soms zijn maanden van suppletie nodig voordat je het gewenste niveau bereikt. Deze hernieuwde balans kan gepaard gaan met betere huidconditie, goed concentratievermogen of activering van je natuurlijke energie.

Als je zeker wilt weten of je een magnesium tekort hebt, kun je beginnen met onze magnesium check tool. Deze tool helpt je inschatten of je symptomen wijzen op een mogelijk magnesium tekort.

De beste manier om te weten of je extra magnesium nodig hebt, is het een tijd proberen. Omdat een teveel aan magnesium zelden ontstaat door uitscheiding van overschotten, kun je veilig experimenteren.

Zechsal heeft speciale pakketten ontwikkeld voor drie tot zes weken gebruik. Door dagelijks magnesium te gebruiken met behulp van de Zechsal zelfdiagnosepakketten, krijg je een goed beeld van de effecten op jouw lichaam.

Sommige mensen ervaren direct effect, bij anderen duurt het langer. Bij chronische klachten is volhouden belangrijk en adviseren we een pakket voor 6 weken, zodat je lichaam kan wennen en eventuele tekorten worden aangevuld. Test nu je magnesium tekort met onze zelfdiagnosepakketten.

Wist je dat een magnesium tekort bij ouderen ook een oorzaak kan zijn van veel fysieke en mentale klachten? Veel ouderen schrijven dit toe aan 'de leeftijd', maar dat hoeft dus niet zo te zijn. Voel je je de laatste tijd bijvoorbeeld vermoeider dan normaal? Heb je vaker last van spierkrampen, of merk je dat je geheugen niet meer is wat het was? Een te laag magnesiumgehalte komt ook bij ouderen vaker voor dan je denkt, en wordt lang niet altijd herkend. Hieronder lees je hoe je een magnesium tekort bij ouderen kunt herkennen, waarom het juist op latere leeftijd vaker voorkomt en wat je eraan kunt doen.

Wat doet een magnesiumtekort bij ouderen met het lichaam?

Een magnesium tekort bij ouderen kan problemen opleveren. Dit belangrijke mineraal is betrokken bij meer dan 300 biochemische processen die essentieel zijn voor het goed functioneren van je spieren, zenuwen, hart en hersenen. Zonder voldoende van deze stof kunnen deze processen verstoord raken, wat kan leiden tot allerlei klachten.

Zo helpt magnesium bij de ontspanning van spieren na inspanning, het handhaven van een normale hartslag en het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Ook speelt het een rol bij de botaanmaak en de energiestofwisseling. Voor ouderen is dit extra belangrijk, omdat het lichaam met het ouder worden vaak gevoeliger wordt voor verstoringen in deze systemen.

Daarnaast ondersteunt het bij de aanmaak van hormonen, waaronder stressregulerende hormonen. Ook draagt het bij aan een goed geheugen en het behoud van cognitieve functies. Juist voor ouderen, bij wie geheugenverlies of concentratieproblemen vaker optreden, is voldoende magnesium dus van groot belang.

Hoe herken je een tekort aan magnesium bij ouderen?

Een magnesium tekort bij ouderen ontwikkelt zich vaak geleidelijk en kan daardoor lang onopgemerkt blijven. De klachten die erbij horen zijn uiteenlopend en kunnen zowel lichamelijk als mentaal van aard zijn^[1].

Lichamelijke klachten

Een van de meest voorkomende symptomen van een laag magnesiumgehalte bij ouderen is spierkramp, vooral in de kuiten of voeten, vaak 's nachts. Ook spierzwakte, trillingen of tintelingen kunnen een teken zijn. Verder kunnen ouderen last krijgen van vermoeidheid die niet overgaat met rust, een onregelmatige hartslag of een verhoogde bloeddruk. Omdat het mineraal ook een rol speelt bij de botgezondheid, vergroot een langdurig tekort de kans op botontkalking en daarmee op breuken na een val.

Mentale klachten

Magnesium voor ouderen heeft ook een rol in het functioneren van de hersenen. Bij ouderen met een laag magnesiumgehalte komen mentale klachten zoals prikkelbaarheid, angstgevoelens en somberheid relatief vaak voor. Concentratieproblemen en vergeetachtigheid kunnen eveneens verband houden met een lage hoeveelheid van de stof. Omdat deze klachten bij ouderen vaak worden toegeschreven aan ouderdom, stress of andere gezondheidsproblemen, wordt het lage magnesiumgehalte soms over het hoofd gezien.

Ook slaapproblemen worden regelmatig gemeld: moeilijk inslapen of vaak wakker worden in de nacht kunnen signalen zijn dat het lichaam moeite heeft om tot rust te komen. Omdat slaap cruciaal is voor herstel, ontstaat er op deze manier makkelijk een vicieuze cirkel.

Hoe stel je een laag magnesiumgehalte bij ouderen vast?

Een tekort bij ouderen is niet altijd gemakkelijk aan te tonen. Slechts een klein deel van het mineraal bevindt zich namelijk in het bloed; het overgrote deel zit opgeslagen in botten, spieren en andere weefsels. Hierdoor geeft een standaard bloedtest niet altijd een betrouwbaar beeld van je magnesiumgehalte^[2].

Artsen baseren zich daarom vaak op een combinatie van symptomen, medische geschiedenis en eventueel aanvullend onderzoek. Soms wordt gekozen voor een urinetest of een uitgebreidere bloedanalyse waarbij intracellulair wordt gemeten. Als een arts vermoedt dat je een laag gehalte hebt, zal die meestal adviseren om het via voeding of supplementen aan te vullen en te kijken of de klachten verminderen.

Waarom komt een magnesium tekort bij ouderen vaker voor?

Er zijn meerdere verklaringen voor een magnesium tekort bij ouderen^[3]:

Ten eerste neemt met de leeftijd de efficiëntie van de darmen om stoffen uit voeding op te nemen af. Ook de nierfunctie verandert, waardoor het lichaam sneller magnesium uitscheidt. Daarnaast gebruiken veel ouderen medicijnen die de spiegel verlagen. Denk aan maagzuurremmers, plaspillen (diuretica) of bepaalde antibiotica. Deze middelen kunnen het evenwicht in het lichaam verstoren, waardoor er ongemerkt tekorten ontstaan.

Ook speelt voeding een rol. Het komt regelmatig voor dat ouderen minder gevarieerd eten of een verminderde eetlust hebben. Hierdoor wordt er te weinig van de stof uit de voeding gehaald. Verder hebben sommige ouderen te maken met onderliggende aandoeningen zoals diabetes type 2 of maag-darmaandoeningen, die de opname verder bemoeilijken.

Wat kunnen ouderen er tegen doen?

Gelukkig zijn er goede manieren om een magnesium tekort bij ouderen aan te pakken^[4]. Het begint bij bewustwording en het aanpassen van de voeding. Meer informatie over magnesium in voeding vind je in dit artikel.

Naast voeding spelen ook leefstijlfactoren een belangrijke rol. Zo kan langdurige stress het verbruik van het mineraal in het lichaam verhogen, en leidt uitdroging tot een snellere uitscheiding via de urine. Probeer stress dus zoveel mogelijk te beperken en drink voldoende water. Gebruik je medicijnen? Bespreek dan regelmatig met je arts of deze invloed kunnen hebben op je magnesiumbalans. Soms is het mogelijk om medicatie aan te passen of ondersteunend te suppleren.

Magnesium supplementen ter aanvulling

Voor ouderen die moeite hebben om voldoende van het mineraal uit voeding te halen, kan een supplement uitkomst bieden. Supplementen zijn er in verschillende vormen, zoals tabletten, poeders of sprays. Kies altijd een goed opneembare vorm, zoals citraat of bisglycinaat.

Een andere effectieve manier voor ouderen om magnesium aan te vullen is via bijvoorbeeld badkristallen, gels of oliën. Dit is niet belastend voor de maag en werkt ontspannend, wat het vooral prettig maakt voor ouderen met spijsverteringsklachten.

Zechsal helpt ouderen met het aanvullen van magnesium

Bij Zechsal begrijpen we hoe belangrijk een goede magnesiumbalans is, juist op latere leeftijd. Daarom hebben we een breed assortiment ontwikkeld dat ook geschikt is voor ouderen.

Of je nu kiest voor een voetenbad met pure magnesiumkristallen, een dagelijkse spray met magnesiumolie of een mild supplement in poedervorm: bij Zechsal vind je producten van de hoogste kwaliteit, rechtstreeks uit onze eigen bron in Veendam. Voor 15.00 besteld (ma-vr), dezelfde dag verzonden! Bekijk het assortiment op onze website of kom naar de showroom voor persoonlijk advies over een magnesium tekort bij ouderen.

Overgewicht en obesitas zijn een groeiend probleem, ook in Nederland. Inmiddels heeft ruim 50% van de volwassenen overgewicht en zo'n 16% obesitas. De percentages blijven stijgen, ook bij kinderen^[1]. Vaak wordt gedacht dat dit vooral komt door te veel eten en te weinig bewegen. Maar die opvatting doet de werkelijkheid tekort. Obesitas is namelijk een complexe aandoening, beïnvloed door leefstijl, hormonen, genen én onze omgeving^[2]. Ontdek alles over écht gezond afvallen en lees onder andere of en hoe magnesium afvallen kan ondersteunen.

Wat is het verschil tussen overgewicht en obesitas?

De begrippen worden vaak door elkaar gebruikt. Overgewicht betekent dat er te veel lichaamsvet aanwezig is (BMI ≥ 25). Obesitas is de ernstigere vorm van overgewicht (BMI ≥ 30) en wordt gezien als een chronische stofwisselingsziekte.

Belangrijk is niet alleen hoeveel vet er is, maar ook waar het vet zit. Vet rond de buik, visceraal vet genoemd, is veel schadelijker dan vet op de heupen. Dit buikvet bevindt zich rond organen zoals de lever en scheidt stoffen uit die de stofwisseling kunnen verstoren. Daarom is het verminderen van buikvet een belangrijk onderdeel van gezond afvallen^[3].

Hoe ontstaan overgewicht en obesitas?

Steeds vaker erkennen artsen obesitas als een chronische ziekte. Het gaat niet simpelweg om "te weinig wilskracht", maar om een ingewikkeld samenspel van gedrag, genetische aanleg en hormonale verstoringen . Belangrijke hormonale verstoringen^[4] zijn bijvoorbeeld:

• Leptineresistentie: hierdoor blijft verzadiging uit
• Insulineresistentie met verhoogde bloedsuikers
• Hoge cortisolniveaus door chronische stress
• Verhoogde ghrelinewaarden die meer eetlust veroorzaken

Hoewel te veel eten een rol speelt, is overgewicht zelden het gevolg van één factor^[5]. Vaak gaat het om een combinatie van ultra-bewerkte voeding, te weinig beweging, chronische stress, bepaalde medicatie en psychosociale factoren. Ultra-bewerkte voeding is vaak rijk aan calorieën maar arm aan voedingsstoffen.

Wat zijn de gevolgen van overgewicht en obesitas?

Overgewicht en obesitas brengen verschillende risico's met zich mee^[6]. Zo is er een veel grotere kans op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en slaapapneu. Ook gewrichtsklachten en bepaalde kankers komen vaker voor bij mensen met overgewicht. Daarnaast is er een hogere kans op depressie en angst, wat leidt tot een aanzienlijk verminderde kwaliteit van leven.

Voor de maatschappij betekenen overgewicht en obesitas miljarden euro's aan zorgkosten, meer ziekteverzuim en een vergroting van de sociale ongelijkheid. Met een gezonde aanpak kan je verantwoord afvallen en deze risico’s verkleinen.

Welke aanpak helpt écht bij gezond afvallen?

Een duurzame aanpak werkt beter dan snelle diëten. Hieronder een aantal belangrijke elementen die kunnen helpen om duurzaam gewicht te verliezen: 

Voeding

Kies bewust voor groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten en magere eiwitten. Deze voedingsmiddelen bevatten meer vezels en voedingsstoffen, waardoor je langer verzadigd blijft. Beperk sterk bewerkte producten, suikerrijke snacks en frisdranken. Deze zijn vaak hoog in calorieën en laag in voedingsstoffen.

Beweging

Streef naar minimaal 150 minuten matige inspanning per week, verdeeld over meerdere dagen. Denk aan wandelen, fietsen, zwemmen of dansen. Voeg daar twee keer per week krachttraining aan toe om je spieren te behouden tijdens het afvallen. Kies activiteiten die je leuk vindt, zo houd je het vol.

Slaap en stress

Zorg voor 7-9 uur goede slaap per nacht. Slaaptekort verstoort hormonen die honger en verzadiging regelen. Leer omgaan met stress door middel van ontspanningstechnieken, meditatie of hobby's. Chronische stress verhoogt het cortisolgehalte, wat gewichtstoename kan bevorderen.

Begeleiding

Een huisarts kan medische oorzaken uitsluiten en je indien nodig doorverwijzen naar specialisten. Een leefstijlcoach of diëtist helpt bij het opstellen van een realistisch plan. Overweeg ook groepstherapie of online programma's voor extra motivatie en steun van mensen in dezelfde situatie.

Medische behandeling

Bij ernstige obesitas kan medicatie of een chirurgische ingreep overwogen worden^[7]. Dit gebeurt altijd onder medische begeleiding en in combinatie met leefstijlveranderingen. Medicatie kan tijdelijk helpen bij het onderdrukken van eetlust, maar is geen permanente oplossing.

Zelfs 5-10% gewichtsverlies kan al grote gezondheidswinst opleveren^[8]. Het is belangrijk om geduld te hebben en te focussen op langdurige veranderingen in plaats van snelle resultaten.

Helpt magnesium bij afvallen?

Mogelijk kan magnesium afvallen ondersteunen door bij te dragen aan het normaal functioneren van verschillende lichaamsprocessen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met overgewicht vaak lagere magnesiumwaarden hebben dan mensen met een gezond gewicht^[9]. Mogelijke oorzaken zijn magnesiumarme voeding, stress en verminderde opname.

Magnesium speelt een belangrijke rol bij:

• Een normale energiehuishouding
• Een goed metabolisme
• Spierfunctie en zenuwstelsel
• Vermindering van vermoeidheid

Daarmee is magnesium bij afvallen geen wondermiddel, maar wél een belangrijke voedingsstof die ondersteuning kan bieden. Aanvullen kan via voeding, maar ook met supplementen van Zechsal.

Een holistische aanpak voor blijvend succes

Overgewicht en obesitas zijn dus complexe aandoeningen met biologische, psychologische en sociale oorzaken. De oplossing ligt in een combinatie van leefstijl, voeding, beweging en ondersteuning.

Magnesium kan afvallen ondersteunen als onderdeel van een gezonde en gebalanceerde aanpak. Wil je meer weten over de rol van voedingssupplementen? Check de magnesium meter om te zien of jij misschien een magnesiumtekort kan hebben.

Bronnen

1. RIVM (2023). Leefstijlmonitor – Gewicht volwassenen.
2. WHO (2023). Obesity and overweight – Key facts
3. Fox, C.S. et al. (2007). Abdominal visceral and subcutaneous adipose tissue: association with metabolic risk factors in the Framingham Heart Study. Circulation, 116(1), 39–48.
4. Müller, T.D. et al. (2015). Obesity: global epidemiology and pathogenesis. Nature Reviews Endocrinology, 11, 338–350.
5. Monteiro, C.A. et al. (2019). Ultra-processed foods: what they are and how to identify them. Public Health Nutrition, 22(5), 936–941.
6. National Cancer Institute (NCI). Obesity and Cancer Fact Sheet.
7. NHG-Standaard Obesitas (2021). Nederlands Huisartsen Genootschap.
8. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Health Effects of Overweight and Obesity.
9. Rodríguez-Moran, M., & Guerrero-Romero, F. (2005). Magnesium deficiency is associated with insulin resistance in obese children. Diabetes Care, 28(5), 1175–1181.

Rusteloze benen, medisch bekend als Restless Legs Syndrome (RLS), kenmerken zich door een niet te onderdrukken drang om de benen te bewegen. Deze aandoening gaat vaak gepaard met een tintelend, trekkend of pijnlijk gevoel diep in de ledematen. Symptomen van rusteloze benen treden meestal op in de avond en nacht, waardoor het syndroom ook wel een 'avond- of nachtziekte' wordt genoemd.

Ben jij op zoek naar meer informatie over rusteloze benen en mogelijke ondersteuning? Lees dan verder voor uitgebreide achtergrondinformatie.

Wat zijn rusteloze benen precies?

Rusteloze benen manifesteren zich als onrustige benen met oncontroleerbare bewegingsdrang. Er worden twee hoofdvormen onderscheiden: primaire en secundaire RLS. Primaire RLS is vaak erfelijk en kan al op jonge leeftijd optreden. Secundaire RLS is het gevolg van andere factoren, zoals zwangerschap, ijzertekort, uremie (nierinsufficiëntie), medicijngebruik en leefstijl.

Opvallend is dat de aandoening vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Onder mensen met onrustige benen wordt vaker dan gemiddeld een magnesiumtekort vastgesteld. Dit verklaart waarom magnesiumsuppletie bij rusteloze benen wetenschappelijk in de belangstelling staat.

Wetenschappelijke achtergrond van rusteloze benen

Hoewel rusteloze benen al werden beschreven in de derde eeuw vóór Christus, werd het pas in 1945 door de Zweedse neuroloog Ekbom erkend als een neuromusculaire aandoening^[1]. Lange tijd bleef er discussie bestaan over de aard van RLS; velen zagen het vooral als symptoom van andere aandoeningen.

In 2007 werd echter een genetische basis voor onrustige benen aangetoond^[2], wat verklaart waarom de erfelijke variant in sommige regio's vaker voorkomt. Voor de secundaire vorm, waarbij rusteloze benen samenhangen met aandoeningen zoals diabetes of ADHD, is nog altijd geen algemeen erkende behandeling. Vaak leidt dit tot slaapproblemen, en het gebruik van slaapmedicatie kan de situatie soms verergeren bij rusteloze benen.

Behandeling van onrustige benen

Een eenduidige, succesvolle aanpak van rusteloze benen is er nog niet. In de huisartsenpraktijk ligt de focus meestal op voorlichting^[3], geruststelling en het onderzoeken van leefstijlfactoren, zoals stoppen met roken, vermijden van alcohol of cafeïne, en meer lichaamsbeweging.

Bij meer ernstige klachten worden soms medicijnen voorgeschreven. Alleen zogenoemde dopamine-agonisten zoals sifrol en ropinirol zijn officieel geregistreerd voor deze indicatie. Door de mogelijke bijwerkingen is het de vraag of deze middelen altijd opwegen tegen klachten van rusteloze benen.

Alternatieve behandelingen

Naast medicatie zijn er ook diverse alternatieve behandelingen in omloop voor rusteloze benen, waaronder:

• Yoga
• Trilkussens
• Voetpakkingen (restiffic)
• Pneumatische compressie
• Acupunctuur
• Massages

Het bewijs voor de effectiviteit van deze behandelingen is vooralsnog voornamelijk anekdotisch. Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek is beperkt. Dat betekent niet dat ze per definitie niet werken tegen onrustige benen.

Magnesium en rusteloze benen

Magnesiumsuppletie bij rusteloze benen staat wetenschappelijk in de belangstelling. De interesse is gebaseerd op drie overwegingen: symptomen van RLS lijken op klachten die ook optreden bij een magnesiumtekort, magnesium staat bekend om zijn ontspannende werking, en een relatief hoog percentage mensen met RLS heeft een magnesiumtekort.

Uit een systematic review blijkt dat er geen eenduidig wetenschappelijk bewijs is voor de effectiviteit van magnesium tegen RLS^[4]. Tegelijkertijd sluit dit een positief effect ook niet uit. Een kleinschalig onderzoek uit 2024 liet zien dat magnesiumcitraat-suppletie bij twaalf proefpersonen leidde tot een significante vermindering van de klachten^[5].

Heb je last van onrustige benen? Dan is het vaak een persoonlijke zoektocht naar wat bij jou helpt. Of magnesium kan ondersteunen bij rusteloze benen? Dat oordeel is aan jou…

Disclaimer: Dit is een informatiepagina. Zechsal heeft geen producten bedoeld voor deze indicatie/toepassing.

Bronnen

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16914630/
2. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7567326/
3. https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/indicatieteksten/restless_legssyndroom
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31678660/
5. https://jcsm.aasm.org/doi/10.5664/jcsm.11206

Stress is niet meer weg te denken uit het moderne leven. Of het nu komt door werkdruk, sociale verplichtingen of constante digitale prikkels - we staan vrijwel continu 'aan'. Een beetje spanning is normaal; op korte termijn kan je lichaam die prima aan. Maar wanneer spanning chronisch wordt, raakt het natuurlijke evenwicht verstoord. Je merkt dat aan slecht slapen, gespannen spieren of een opgejaagd gevoel. Wist je dat je lichaam bij aanhoudende spanning extra magnesium verbruikt?^[1]

In deze blog vind je praktische tips voor stress verminderen en natuurlijke ontspanning. Lees snel verder!

Hoe herken je stress in je dagelijks leven?

Bij stress activeert je lichaam automatisch het sympathische zenuwstelsel. Je hartslag stijgt, je ademhaling versnelt en je spieren spannen zich aan. Deze reactie is nuttig bij kortdurende dreiging of spanning. Een beetje spanning kan zelfs helpen om beter te presteren, bijvoorbeeld bij een examen of sportwedstrijd. Deze positieve vorm wordt ook wel eustress genoemd.

Problematisch wordt het wanneer je langdurig onder spanning staat. Negatieve spanning (distress) verstoort je slaap, je concentratie en je energieniveau. Als dit chronisch wordt, kan het leiden tot uiteenlopende psychische en lichamelijke klachten, zoals:

• Gevoelens van angst en onzekerheid
• Hoofdpijn
• Verhoogde vatbaarheid voor infecties
• Veranderingen in libido
• Spijsverteringsproblemen
• Prikkelbaarheid
• Depressieve gevoelens[2]

Langdurige stress kan je lichaam extra belasten. Een belangrijk gevolg van aanhoudende spanning is dat je lichaam meer magnesium verbruikt, onder andere om hormonen zoals cortisol en adrenaline af te breken.^[3]  Tegelijkertijd maakt een tekort aan magnesium je juist gevoeliger voor prikkels die stress veroorzaken.^[4]

Veelvoorkomende oorzaken van stress

Een derde van de volwassenen ervaart een hoog niveau van stress.^[5]  In de literatuur worden verschillende oorzaken genoemd:

• Werkdruk
• Financiële problemen
• Relatieproblemen
• Ingrijpende levensgebeurtenissen zoals een verhuizing, werkverlies, ziekte of sterfte
• Persoonlijke factoren zoals perfectionisme en onzekerheid

Uiteindelijk draait het steeds om de noodzaak je aan te passen aan veranderende omstandigheden. Voor de een is dat makkelijker dan voor de ander.

Wat kun je zelf doen om stress te verminderen?

Positieve spanning is nuttig en iets om te koesteren. Bij negatieve spanning is het belangrijk om alert te zijn: pak de oorzaken aan én verzacht de gevolgen.

Begin met inzicht: wanneer ervaar je spanning, waardoor komt dat, en wat zijn de gevolgen voor jou? Het help enorm om hierover te praten met anderen. Kun je dat niet? Schrijf je gedachten dan op. Vervolgens kun je nadenken over oplossingen. Welke aanpassingen zorgen voor stressvermindering? En welke hulp heb je daarbij nodig?

Dat zijn vooral oplossingen op de lange termijn. Maar ook op korte termijn kun je de directe klachten verzachten. Deze adviezen kunnen daarbij helpen:

• Probeer dagelijks te ontspannen
• Zorg voor regelmaat in je dag
• Beperk het piekeren over problemen
• Beweeg regelmatig in de natuur[6]

• Doe ademhalingsoefeningen of mediteer[7]

• Neem voldoende rust- en slaapmomenten
• Eet gezond
• Vermijd alcohol, tabak en drugs

Kort gezegd: zorg voor een goede balans tussen inspanning en ontspanning.

Kan magnesium helpen bij stress?

Ook je mineralenbalans heeft invloed op hoe je lichaam omgaat met spanning. Magnesium speelt een rol bij meer dan 300 lichaamsprocessen.^[8]  Zo helpt magnesium bij het ontspannen van spieren en bloedvaten, het reguleren van het zenuwstelsel en het ondersteunen van een gezonde nachtrust.

Uit diverse studies blijkt dat mensen met een laag magnesiumgehalte gevoeliger zijn voor spanning, angst en zelfs depressieve klachten.^[9] Magnesium draagt bij aan een normale psychologische functie.^[10] 

Ontspanning begint bij jezelf (en met een beetje magnesium): praktische tips tegen stress

Stress hoort bij het leven. Dat betekent niet dat je je erbij neer moet leggen. Door bewust rustmomenten in te bouwen - een wandeling, minder schermtijd, diepe ademhaling - geef je je zenuwstelsel de kans om te herstellen. In onze prestatiemaatschappij lijkt rust soms taboe. Toch is het juist de herstelfase waarin je lichaam oplaadt, ontgift en weer in balans komt.

Magnesium speelt een rol bij de vermindering van vermoeidheid en ondersteunt de normale werking van ons zenuwstelsel. Wil je ontdekken wat magnesium voor jou kan betekenen? Bekijk dan onze natuurlijke magnesiumproducten voor ontspanning: speciaal ontwikkeld om jou te ondersteunen bij spanning en vermoeidheid. Zo maak je de eerste stap richting stress vermindering.

Bronnen

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20388094/
2. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM199801153380307
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20536778/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5452159/
5. https://www.tno.nl/nl/newsroom/2024/11/werkdruk-belangrijkste-arbeidsrisico/
6. https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1510459112
7. https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1809754
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4586582/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16542786/
10. https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/physrev.00012.2014

Artrose klachten horen bij een veelvoorkomende chronische aandoening waarbij het kraakbeen in je gewrichten in kwaliteit achteruitgaat. De kans op het ontwikkelen van deze aandoening neemt toe naarmate je ouder wordt, maar ook factoren als overgewicht, langdurige overbelasting en weinig beweging kunnen bijdragen. Hieronder leggen we meer uit over artrose klachten en hoe je ermee om kan gaan.

Veelvoorkomende klachten bij artrose

Naar schatting heeft ruim 1,6 miljoen mensen in Nederland last van artroseklachten. De verwachting is dat dit oploopt naar 2,5 miljoen in 2040 ^[1]. Een van de redenen waarom artrose zo ingrijpend is, zit in de symptomen die het met zich meebrengt. Deze kunnen sterk verschillen per persoon, maar bepaalde symptomen komen vaak voor.
Veel mensen met artrose hebben pijn bij bewegen. Artrose klachten zoals startstijfheid komen vooral ’s ochtends voor, of wanneer je na een periode van rust weer in beweging komt. Het op gang komen van het lichaam kost dan meer tijd.
Andere symptomen van artrose zijn het kraken of schuren van gewrichten, een verminderde beweeglijkheid en soms zelfs zichtbare vervormingen van gewrichten, zoals knobbels bij de vingers. Ook komt het regelmatig voor dat er vocht in het gewricht ophoopt, wat zorgt voor zwelling en een warm gevoel.

De rol van kraakbeen bij pijn door artrose

Om goed te begrijpen waar de artroseklachten vandaan komen, is het belangrijk om te kijken naar de rol van kraakbeen. Kraakbeen is een bijzonder weefsel. In gezonde gewrichten is het glad, veerkrachtig en elastisch. Het zorgt ervoor dat botten soepel over elkaar kunnen bewegen zonder wrijving. Bij artrose raakt dit systeem verstoord.

Door veroudering, overbelasting of eenzijdige bewegingen slijt het kraakbeen langzaam. Het oppervlak wordt ruw, dunner en in sommige gevallen verdwijnt het zelfs helemaal. Hierdoor gaan de onderliggende botten tegen elkaar schuren, wat leidt tot ontstekingsreacties in het gewricht. Dit veroorzaakt pijn, stijfheid en in sommige gevallen zelfs vergroeiingen.

Hoe kun je slijtage van kraakbeen vertragen?

De kwaliteit van kraakbeen speelt een grote rol bij pijnvrij bewegen. Als dat weefsel achteruitgaat, ontstaan er artroseklachten. De slijtage wordt versneld door factoren als overgewicht (waardoor er meer druk op de gewrichten komt te staan), weinig beweging en erfelijke aanleg. Ook oude blessures kunnen bijdragen aan een verhoogde kans op artrose, omdat het kraakbeen dan al beschadigd is.

Het goede nieuws is dat je, ondanks dat kraakbeen zichzelf niet volledig herstelt, wel invloed kan hebben op hoe snel die slijtage vordert en hoe je lichaam ermee omgaat. Door je gewrichten soepel te houden, spieren sterk te maken en gezond te leven, kun je de impact van artrose beperken.

Veelgebruikte behandelingen om artrose symptomen te verminderen

Artrose helemaal bestrijden is helaas niet mogelijk, maar er zijn wel verschillende behandelingen om de klachten te verminderen en je mobiliteit te behouden. In de reguliere zorg wordt vaak gestart met pijnstillers of ontstekingsremmers. Denk aan paracetamol of NSAID’s. Deze middelen kunnen helpen om de ergste pijn te onderdrukken, zodat je in beweging blijft – iets wat belangrijk is bij artrose symptomen.

In ernstige gevallen worden injecties met corticosteroïden of zelfs operaties overwogen. Denk aan het plaatsen van een knie- of heupprothese wanneer het kraakbeen volledig is verdwenen. Maar operaties brengen uiteraard risico’s met zich mee en worden vaak pas als laatste redmiddel ingezet.

Alternatieve behandelingen

Tegelijkertijd wordt er veel onderzoek gedaan naar alternatieve vormen van behandeling. Zo wordt het oude jichtmiddel colchicine onderzocht op effectiviteit bij artrose^[2], en kijken wetenschappers naar de rol van stamceltherapie bij kraakbeenherstel^[3]. Hoewel deze methodes nog in de onderzoeksfase zitten, zijn de eerste resultaten hoopgevend.

Ook beweging speelt een grote rol in de behandeling. Door je spieren te versterken, verlicht je de druk op het gewricht. Fysiotherapie, wandelen en zwemmen zijn effectieve manieren om actief te blijven zonder je gewrichten te overbelasten. In veel gevallen kun je hiermee de progressie van de klachten vertragen.

Daarnaast zijn er steeds meer mensen die zoeken naar andere aanvullende manieren om artroseklachten te verminderen, zoals voeding, leefstijlveranderingen en supplementen.

Supplementen als ondersteuning: magnesium

Supplementen worden vaak ingezet als natuurlijke aanvulling op reguliere zorg. Zeker bij chronische aandoeningen zoals artrose willen veel mensen liever niet direct naar zware medicatie grijpen. En hoewel supplementen geen wondermiddelen zijn, kunnen ze in sommige gevallen helpen met symptomen bij artrose.

Magnesium is een goed voorbeeld. Dit mineraal is betrokken bij meer dan 300 processen in het lichaam, waaronder de werking van spieren en de opbouw van botten^[4]. Een goede magnesiumstatus helpt je spieren ontspannen en voorkomt kramp of verkramping rond pijnlijke gewrichten. Sommige onderzoeken laten zien dat mensen met een lage magnesiuminname vaker gewrichtsklachten hebben^[5]. Overleg altijd met een arts voor je supplementen gaat gebruiken als ondersteuning bij medische aandoeningen.

Andere supplementen die kunnen helpen

Vitamine D wordt vaak aangeraden. Deze vitamine draagt bij aan het behoud van sterke botten en een goede spierfunctie^[6]. Uit onderzoek blijkt dat mensen met klachten van artrose regelmatig een lage vitamine D-spiegel hebben. Suppletie kan dan helpen om de artroseklachten wat te verlichten, door verbetering van mobiliteit en spierkracht^[7] – vooral bij mensen die in de winter weinig zonlicht krijgen.

Vitamine C ondersteunt de vorming van collageen, wat weer belangrijk is voor de structuur van kraakbeen. Daarnaast beschermt het cellen tegen schade door oxidatieve stress – iets wat vaak voorkomt bij ontstekingsprocessen in het lichaam. In enkele beperkte studies werd bij hogere vitamine C-inname minder progressie van artrose waargenomen^[8], maar dat effect is nog niet bevestigd in grootschalige onderzoeken.

Andere supplementen zijn minder bekend, maar zeker interessant:

• Omega-3 vetzuren (EPA/DHA): mogelijk ontstekingsremmend. Sommige studies laten zien dat suppletie met visolie de pijn en ochtendstijfheid kan verminderen^[9].
• MSM (methylsulfonylmethaan): zwavelverbinding die onderzocht wordt op effect bij gewrichtsklachten^[10].
• Collageenhydrolysaat: kan helpen bij kraakbeenonderhoud^[11].
• Curcumine: actief bestanddeel van kurkuma, mogelijk ontstekingsremmend. Hoewel het effect bij sommige mensen vergelijkbaar lijkt met dat van milde pijnstillers, is meer onderzoek nodig om dit breed te onderbouwen^[12].
• CBD: uit de cannabisplant, vaak gebruikt bij pijnklachten, zonder psychoactieve werking.

Vind uit wat voor jou werkt bij klachten van artrose

Artrose is een complexe aandoening en iedere situatie is anders. Wat voor de één werkt om artrose symptomen te verminderen, hoeft niet per se voor de ander te gelden. De sleutel tot succes zit vaak in het combineren van verschillende benaderingen. Denk aan regelmatige beweging, een gezond voedingspatroon, eventueel supplementen en ondersteuning vanuit de reguliere zorg.

De producten van Zechsal kunnen hierbij een rol spelen. Dankzij hun natuurlijke samenstelling, met een focus op magnesium en gewrichtsondersteuning, vormen ze een waardevolle aanvulling voor wie op zoek is naar verlichting. Ontdek ons assortiment producten voor gewrichten en spieren. Zo kun je zelf ervaren welke aanpak het beste past bij jouw situatie met artrose klachten.

Bronnen

1. https://reumanederland.nl/nieuws/artrosecijfers-nog-erger-dan-we-denken
2. https://www.radboudumc.nl/nieuws/2023/eeuwenoud-en-goedkoop-medicijn-veelbelovend-voor-toekomst-artrosepatienten
3. https://artroseklinieken.nl/stamcellen-als-behandeling-bij-artrose
4. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2009.1216
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20633668/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24022733/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23904246/
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8630116/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26353789/
10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16309928/
11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18416885/
12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24672232/