Burn-out uitgelegd: feiten, oorzaken en de weg naar herstel

14 mei 2025

In 2022 waren er in Nederland maar liefst 1,6 miljoen mensen met burn-out gerelateerde klachten. 230.000 van deze Nederlanders gaven zelf aan overspannen te zijn of een burn-out te hebben. Een deel van hen zit thuis met zo’n burn-out, een overspannenheid die al langer dan zes maanden duurt^[i]

Burn-out: wanneer ontspanning structureel ontbreekt

Een burn-out ontstaat niet zomaar. Het is vaak het gevolg van langdurige overbelasting. Je zet je honderd procent in op je werk, studie of thuissituatie, maar gunt jezelf geen pauze. De balans tussen spanning en ontspanning raakt zoek. Wat opvalt: de klachten komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Ook jongeren tussen de 25 en 34 jaar zijn relatief vaak getroffen, zo blijkt uit gegevens van de Universiteit van Nederland. In dit minicollege^[ii] wordt uitgelegd waarom juist die groep getroffen wordt.

De gevolgen zijn groot – niet alleen voor de persoon zelf, maar ook maatschappelijk. In 2019 bedroegen de zorgkosten voor burn-out klachten ongeveer 278 miljoen euro, terwijl het productiviteitsverlies wordt geschat op ruim 3 miljard euro per jaar.

Ook de werkomgeving speelt een rol. Een hoge werkdruk, weinig autonomie of beperkte steun vanuit collega’s kunnen bijdragen aan een gevoel van controleverlies. En laat dat nou precies zijn waar veel mensen met een burn-out tegenaan lopen: het idee dat ze de grip op hun leven kwijt zijn.^[iii]

[1]

Hoe herken je burn-out klachten?

Een burn-out herken je aan een combinatie van lichamelijke, emotionele en mentale klachten. Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) zijn er duidelijke signalen waarop je alert kunt zijn. Denk aan: ^[iv]

Een aanhoudend gevoel van vermoeidheid, zelfs na rust
Prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en huilbuien
Moeite met concentratie of vergeetachtigheid
Slecht slapen en voortdurend piekeren
Hoofdpijn, buikpijn, spierpijn of duizeligheid
Een opgejaagd gevoel of juist volledige apathie
Geen plezier of motivatie meer voelen in werk of privéleven

Wat veel mensen met burn-out klachten beschrijven, is dat ze emotioneel afstand nemen van hun werk of opleiding. Ze voelen zich cynisch, machteloos en leeg. De batterij lijkt definitief leeg en opladen lukt niet meer.

Waarom juist betrokken mensen overspannen raken

Opvallend genoeg zijn het vaak juist de mensen die zich het hardst inzetten, die overspannen raken. Ze willen het goed doen, zijn loyaal, leggen de lat hoog en zeggen zelden ‘nee’. Volgens het RIVM is dit precies het profiel van veel mensen die uiteindelijk tegen een burn-out aanlopen. Daarbij komt dat ze hun gevoelens moeilijk delen, en zelden hulp vragen – wat het herstel niet makkelijker maakt.

Daarnaast spelen ook externe factoren mee. Werkdruk die lang aanhoudt, weinig controle over je dagindeling en een gebrek aan steun uit de omgeving zijn bekende risico’s. En al deze factoren versterken elkaar.^[v]

Herstellen van een burn-out: waar begin je?

Herstel van een burn-out vraagt tijd en inzicht. Er is geen snelle oplossing. Wat wel werkt, is een stapsgewijze aanpak:

Erkenning en acceptatie: je moet eerst begrijpen wat er aan de hand is en accepteren dat je opgebrand bent. Soms is daar rust voor nodig, letterlijk afstand nemen van je dagelijkse verplichtingen.
Inzicht krijgen in je stressbronnen: waar loopt de spanning op? Welke situaties, mensen of gewoonten dragen bij aan het gevoel van uitputting?
Leren omgaan met die bronnen: dit kan via therapie, coaching of zelfreflectie. Kleine gedragsveranderingen kunnen een groot verschil maken.
Leefstijl aanpassen: gezonde voeding, voldoende slaap, beweging en vooral: ontspanning. Het lichaam moet zich fysiek kunnen herstellen.

In veel gevallen helpt psychologische begeleiding. Cognitieve gedragstherapie of mindfulness zijn bewezen effectieve methoden, aldus het Trimbos-instituut. Ook contact met werk of studie tijdens het herstelproces blijkt waardevol, mits het in goed overleg gebeurt.

Burn-out voorkomen: dit kun je nu al doen

Een burn-out voorkomen begint met jezelf serieus nemen. Neem signalen van vermoeidheid en overprikkeling serieus, ook als je nog ‘functioneert’. De volgende tips kunnen helpen:^[vi]

Plan dagelijks momenten in voor ontspanning, hoe klein ook
Beweeg regelmatig: wandelen, fietsen, yoga of sporten
Zorg voor vaste gewoonten en voldoende slaap
Doe één ding tegelijk – multitasken zorgt voor onnodige stress
Spreek je gevoelens uit en zoek contact met mensen om je heen
Volg een assertiviteits- of timemanagementcursus als je moeite hebt met grenzen stellen

Ontspanning als sleutel tot herstel van een burn-out

Ontspanning is en blijft het sleutelwoord bij het voorkomen én herstellen van een burn-out. Zolang de veer continu gespannen staat, is echte heling onmogelijk. Die ontspanning moet je vinden op meerdere vlakken: in je werk of opleiding, in je privéleven, én in je lichaam en geest.

Gelukkig zijn er steeds meer behandelmethoden die helpen bij het herstellen van balans en welzijn. Traditionele therapieën zoals cognitieve gedragstherapie en mindfulness blijven van onschatbare waarde. Tegelijk groeit het besef dat ook je fysieke gezondheid een belangrijke rol speelt in het herstelproces.

Magnesium is daarbij een waardevolle bondgenoot. Dit essentiële mineraal ondersteunt honderden processen in je lichaam. Het draagt bij aan je mentale veerkracht en bevordert een goede geestelijke balans. Ook helpt het bij het verminderen van vermoeidheid en kan het gebrek aan energie verlichten.

Magnesium ondersteunt je spieren, kalmeert je zenuwstelsel en helpt je geest tot rust te komen. Het is geen wondermiddel – maar wel een concrete, natuurlijke stap in de richting van een gezonder en evenwichtiger leven, en een waardevolle ondersteuning bij het herstellen van een burn-out.^[vii]