Wat zijn elektrolyten en hoe kun je ze aanvullen?

Elektrolyten zijn elektrisch geladen deeltjes die ontstaan wanneer bepaalde mineralen oplossen in water. In het menselijk lichaam spelen elektrolyten een rol bij allerlei fysiologische processen. Ze helpen onder andere bij het reguleren van zenuwimpulsen, het samentrekken van spieren, het behouden van de vochtbalans en het stabiliseren van de zuurgraad in het bloed. Omdat deze functies van belang zijn voor je algehele gezondheid, is het belangrijk dat het lichaam voortdurend over voldoende elektrolyten beschikt. In dit artikel leggen we uit wat elektrolyten zijn, wat ze precies doen in het lichaam en hoe je ervoor zorgt dat je er voldoende van hebt.

Eigenschappen en functies van elektrolyten

De belangrijkste elektrolyten in het menselijk lichaam zijn waterstofcarbonaat (bicarbonaat), calcium, natrium, kalium, chloride, fosfaat en magnesium. Deze stoffen zijn, net als andere elektrolyten, in staat om elektrische stroom te geleiden zodra ze opgelost zijn in een vloeistof, zoals bloed of lichaamsvocht. Dankzij deze eigenschap kunnen cellen met elkaar communiceren. Dat is vooral van belang bij zenuw- en spiercellen, die signalen doorgeven met behulp van elektrische prikkels. Zonder voldoende van deze stoffen verlopen deze signalen minder goed, wat kan leiden tot spierzwakte, krampen of vermoeidheid.

Een andere belangrijke eigenschap is dat elektrolyten bijdragen aan het behoud van de juiste waterbalans in en rondom je cellen. Ze reguleren hoeveel vocht je cellen opnemen of juist afstaan. Zo helpen ze uitdroging te voorkomen, maar ook het vasthouden van te veel vocht. Daarnaast spelen ze een rol in de zuur-basehuishouding van het lichaam. Elektrolyten ondersteunen het stabiel houden van de pH-waarde van je bloed, die licht basisch moet blijven om optimaal te kunnen functioneren.

Magnesium is dus één van deze elektrolyten. Het onderscheidt zich doordat het niet alleen zelf een rol speelt in deze processen, maar ook belangrijk is voor de activiteit van enzymen die betrokken zijn bij de stofwisseling, spierfunctie en zenuwgeleiding. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat magnesium een bijdrage levert aan meer dan 300 enzymatische reacties in het lichaam.

Hoe verlies je elektrolyten?

Je lichaam verliest dagelijks elektrolyten, vooral via zweet, urine en ontlasting. Bij inspanning, warm weer of een bezoek aan de sauna verlies je meer dan normaal. Ook bij braken of diarree treedt snel verlies op, wat kan leiden tot een verstoring van de balans. Deze situaties vragen om extra aandacht, zeker wanneer het om langere periodes gaat.

Een voedingstekort is een andere oorzaak. Wanneer je langdurig te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt via je voeding, raken de reserves langzaam op. Elektrolyten worden geleverd via mineralen in groenten, fruit, noten, zaden en zuivelproducten. Een eenzijdig dieet kan dus bijdragen aan een verstoorde elektrolytenbalans. Zelfs overmatige waterinname zonder inname van elektrolyten kan het evenwicht tijdelijk verstoren, want te veel water verdunt de concentratie in het bloed. Symptomen van een elektrolyten tekort zijn bijvoorbeeld duizeligheid, hoofdpijn en spiertrillingen kan veroorzaken.

Wat te doen bij een tekort aan elektrolyten?

Nu we weten wat elektrolyten zijn, is het belangrijk om te weten wat te doen als je er te weinig van hebt. Een tekort aan elektrolyten veroorzaakt symptomen van lichte vermoeidheid tot ernstige symptomen zoals spierkrampen, hartritmestoornissen of flauwvallen. Het is daarom belangrijk om tekorten tijdig te herkennen en aan te vullen. Van natrium, calcium en chloride zul je niet zo gauw te weinig in je lichaam hebben. Met name fastfood en bewerkt voedsel bevatten te veel van het mineraal natrium in de vorm van keukenzout.

De eerste stap is voldoende drinken, vooral als je veel zweet of ziek bent geweest. Water alleen is soms niet genoeg . Je kunt overwegen om een elektrolytendrank te nemen, vooral na langdurige inspanning of hitte. Let daarbij wel op het suiker- en zoutgehalte van sommige sportdranken . Aan deze drankjes wordt ook wel magnesium toegevoegd, maar het gaat hier om een goedkope variant waarvan slechts 4 procent daadwerkelijk in het lichaam wordt opgenomen.

Daarnaast is het verstandig om je voeding aan te passen. Bananen zijn een goede bron van kalium, zuivel bevat calcium, en noten en zaden leveren magnesium. Voor wie onvoldoende uit voeding haalt, kunnen supplementen een aanvulling bieden. Magnesiumsupplementen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen. Citraat en bisglycinaat staan bekend als goed opneembaar, maar welke vorm het meest geschikt is, hangt af van persoonlijke factoren zoals darmgezondheid of medicijngebruik. Overleg bij twijfel altijd met een arts of diëtist.

Elektrolyten: het belang van balans

Elektrolyten zijn essentieel voor een goede werking van het lichaam, maar het draait vooral om de juiste balans. Zowel elektrolyten tekorten als overschotten kunnen ernstige gevolgen hebben. Ze zorgen voor communicatie tussen cellen, ondersteunen spieren en zenuwen, reguleren je vochtbalans en helpen je lichaam in evenwicht te blijven.

Een goede balans begint bij bewustwording. Door gevarieerd te eten, voldoende te drinken en goed naar je lichaam te luisteren, kun je tekorten voorkomen. Bij Zechsal vind je verschillende producten met magnesium, van badzouten tot oliën en supplementen. Deze zijn bedoeld als aanvulling op een gezonde levensstijl. Kies wat past bij jouw situatie en behoeften, en raadpleeg bij twijfel altijd een deskundige.

Wil je beter begrijpen wat deze stoffen voor jouw lichaam doen en hoe je een tekort aan elektrolyten voorkomt? Dan is het goed om je erin te verdiepen. Je lichaam geeft vaak duidelijke signalen: het is aan jou om ernaar te luisteren en ernaar te handelen nu je weet wat elektrolyten zijn.

^[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31082167/

^[2] https://www.ajconline.org/article/0002-9149(89)90216-6/abstract

^[3] https://gezonderleven.com/wat-is-de-hydro-elektrolytenbalans-precies/#google_vignette

^[4] https://www.radboudumc.nl/nieuws/2024/neem-sportdrankadvies-met-een-korreltje-zout

^[5] Firoz & Graber in The American Journal of Therapeutics (2001)