Obesitas en overgewicht

Overgewicht en obesitas zijn een groeiend probleem, ook in Nederland. Inmiddels heeft ruim 50% van de volwassenen overgewicht en zo'n 16% obesitas. De percentages blijven stijgen, ook bij kinderen^[1]. Vaak wordt gedacht dat dit vooral komt door te veel eten en te weinig bewegen. Maar die opvatting doet de werkelijkheid tekort. Obesitas is namelijk een complexe aandoening, beïnvloed door leefstijl, hormonen, genen én onze omgeving^[2]. Ontdek alles over écht gezond afvallen en lees onder andere of en hoe magnesium afvallen kan ondersteunen.

Wat is het verschil tussen overgewicht en obesitas?

De begrippen worden vaak door elkaar gebruikt. Overgewicht betekent dat er te veel lichaamsvet aanwezig is (BMI ≥ 25). Obesitas is de ernstigere vorm van overgewicht (BMI ≥ 30) en wordt gezien als een chronische stofwisselingsziekte.

Belangrijk is niet alleen hoeveel vet er is, maar ook waar het vet zit. Vet rond de buik, visceraal vet genoemd, is veel schadelijker dan vet op de heupen. Dit buikvet bevindt zich rond organen zoals de lever en scheidt stoffen uit die de stofwisseling kunnen verstoren. Daarom is het verminderen van buikvet een belangrijk onderdeel van gezond afvallen^[3].

Hoe ontstaan overgewicht en obesitas?

Steeds vaker erkennen artsen obesitas als een chronische ziekte. Het gaat niet simpelweg om "te weinig wilskracht", maar om een ingewikkeld samenspel van gedrag, genetische aanleg en hormonale verstoringen . Belangrijke hormonale verstoringen^[4] zijn bijvoorbeeld:

• Leptineresistentie: hierdoor blijft verzadiging uit
• Insulineresistentie met verhoogde bloedsuikers
• Hoge cortisolniveaus door chronische stress
• Verhoogde ghrelinewaarden die meer eetlust veroorzaken

Hoewel te veel eten een rol speelt, is overgewicht zelden het gevolg van één factor^[5]. Vaak gaat het om een combinatie van ultra-bewerkte voeding, te weinig beweging, chronische stress, bepaalde medicatie en psychosociale factoren. Ultra-bewerkte voeding is vaak rijk aan calorieën maar arm aan voedingsstoffen.

Wat zijn de gevolgen van overgewicht en obesitas?

Overgewicht en obesitas brengen verschillende risico's met zich mee^[6]. Zo is er een veel grotere kans op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en slaapapneu. Ook gewrichtsklachten en bepaalde kankers komen vaker voor bij mensen met overgewicht. Daarnaast is er een hogere kans op depressie en angst, wat leidt tot een aanzienlijk verminderde kwaliteit van leven.

Voor de maatschappij betekenen overgewicht en obesitas miljarden euro's aan zorgkosten, meer ziekteverzuim en een vergroting van de sociale ongelijkheid. Met een gezonde aanpak kan je verantwoord afvallen en deze risico’s verkleinen.

Welke aanpak helpt écht bij gezond afvallen?

Een duurzame aanpak werkt beter dan snelle diëten. Hieronder een aantal belangrijke elementen die kunnen helpen om duurzaam gewicht te verliezen: 

Voeding

Kies bewust voor groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten en magere eiwitten. Deze voedingsmiddelen bevatten meer vezels en voedingsstoffen, waardoor je langer verzadigd blijft. Beperk sterk bewerkte producten, suikerrijke snacks en frisdranken. Deze zijn vaak hoog in calorieën en laag in voedingsstoffen.

Beweging

Streef naar minimaal 150 minuten matige inspanning per week, verdeeld over meerdere dagen. Denk aan wandelen, fietsen, zwemmen of dansen. Voeg daar twee keer per week krachttraining aan toe om je spieren te behouden tijdens het afvallen. Kies activiteiten die je leuk vindt, zo houd je het vol.

Slaap en stress

Zorg voor 7-9 uur goede slaap per nacht. Slaaptekort verstoort hormonen die honger en verzadiging regelen. Leer omgaan met stress door middel van ontspanningstechnieken, meditatie of hobby's. Chronische stress verhoogt het cortisolgehalte, wat gewichtstoename kan bevorderen.

Begeleiding

Een huisarts kan medische oorzaken uitsluiten en je indien nodig doorverwijzen naar specialisten. Een leefstijlcoach of diëtist helpt bij het opstellen van een realistisch plan. Overweeg ook groepstherapie of online programma's voor extra motivatie en steun van mensen in dezelfde situatie.

Medische behandeling

Bij ernstige obesitas kan medicatie of een chirurgische ingreep overwogen worden^[7]. Dit gebeurt altijd onder medische begeleiding en in combinatie met leefstijlveranderingen. Medicatie kan tijdelijk helpen bij het onderdrukken van eetlust, maar is geen permanente oplossing.

Zelfs 5-10% gewichtsverlies kan al grote gezondheidswinst opleveren^[8]. Het is belangrijk om geduld te hebben en te focussen op langdurige veranderingen in plaats van snelle resultaten.

Helpt magnesium bij afvallen?

Mogelijk kan magnesium afvallen ondersteunen door bij te dragen aan het normaal functioneren van verschillende lichaamsprocessen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met overgewicht vaak lagere magnesiumwaarden hebben dan mensen met een gezond gewicht^[9]. Mogelijke oorzaken zijn magnesiumarme voeding, stress en verminderde opname.

Magnesium speelt een belangrijke rol bij:

• Een normale energiehuishouding
• Een goed metabolisme
• Spierfunctie en zenuwstelsel
• Vermindering van vermoeidheid

Daarmee is magnesium bij afvallen geen wondermiddel, maar wél een belangrijke voedingsstof die ondersteuning kan bieden. Aanvullen kan via voeding, maar ook met supplementen van Zechsal.

Een holistische aanpak voor blijvend succes

Overgewicht en obesitas zijn dus complexe aandoeningen met biologische, psychologische en sociale oorzaken. De oplossing ligt in een combinatie van leefstijl, voeding, beweging en ondersteuning.

Magnesium kan afvallen ondersteunen als onderdeel van een gezonde en gebalanceerde aanpak. Wil je meer weten over de rol van voedingssupplementen? Check de magnesium meter om te zien of jij misschien een magnesiumtekort kan hebben.

Bronnen

1. RIVM (2023). Leefstijlmonitor – Gewicht volwassenen.
2. WHO (2023). Obesity and overweight – Key facts
3. Fox, C.S. et al. (2007). Abdominal visceral and subcutaneous adipose tissue: association with metabolic risk factors in the Framingham Heart Study. Circulation, 116(1), 39–48.
4. Müller, T.D. et al. (2015). Obesity: global epidemiology and pathogenesis. Nature Reviews Endocrinology, 11, 338–350.
5. Monteiro, C.A. et al. (2019). Ultra-processed foods: what they are and how to identify them. Public Health Nutrition, 22(5), 936–941.
6. National Cancer Institute (NCI). Obesity and Cancer Fact Sheet.
7. NHG-Standaard Obesitas (2021). Nederlands Huisartsen Genootschap.
8. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Health Effects of Overweight and Obesity.
9. Rodríguez-Moran, M., & Guerrero-Romero, F. (2005). Magnesium deficiency is associated with insulin resistance in obese children. Diabetes Care, 28(5), 1175–1181.