'Meten is weten'
Volgens de schrijver Mark Twain heb je leugens, grove leugens en statistiek. We glimlachen instemmend, maar als het om onze gezondheid gaat vertrouwen we toch nog veel op maat en getal. Ook als het gaat om magnesiumopname via de huid.
Dagelijks krijg ik vragen over dosering, opname en de hoeveelheid vrij magnesiumgehalte in de producten. Hoeveel magnesiumkristallen moeten er precies in mijn voetbad, wanneer en waar moet ik de magnesiumolie smeren en wat is het gehalte elementair magnesium nu precies? Deze vragen worden eigenlijk nooit gesteld over zuurstof en water, die samen met magnesium de top 3 vormen van essentiële levensbehoeften. Zowel van water, zuurstof als van magnesium kun je niet gauw teveel binnenkrijgen, het lichaam neemt wat het nodig heeft en de rest adem, zweet, plas of poep je weer uit.
Opname via de huid
Toch zijn deze vragen om een aantal redenen zeer begrijpelijk. In de eerste plaats wordt het vanzelfsprekende belang van magnesium nog maar betrekkelijk kort onderkend. Pas sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is het zogenaamde ‘vergeten mineraal’ door de medische wetenschap herontdekt. Voordat dit belang gemeengoed is gaan er vaak een aantal generaties overheen. Ook wordt magnesium nog wel gewantrouwd: is het werkelijk allemaal zo goed als ze zeggen en krijg ik niet teveel binnen? Natuurlijk, er valt er nog veel te onderzoeken en te ontdekken, maar er is geen enkele reden om aan te nemen dat een redelijke mate van overdosering op de aanbevolen hoeveelheden schadelijk zou zijn. Zoals gezegd, het lichaam neemt wat het nodig heeft. In de derde plaats heeft het te maken met transdermale (via de huid) opname. Deze methode is pas aan het begin van de 21-ste eeuw herontdekt, onder andere door de studies van Shealy en Sircus. Het boek ‘Transdermal Magnesium Therapy’ van Mark Sircus uit 2006 wordt wel beschouwd als het begin van de opmars van de magnesiumopname via de huid. Beter kun je trouwens spreken van een herontdekking, want de transdermale toepassing is ouder dan de weg naar Rome. Maar hoe dan ook: voor veel mensen is het nieuw en daarom ook een nog een beetje raar.
Bij de huidopname wordt het natuurlijke magnesiumchloride uit de Zechstein bron in Veendam mondiaal beschouwd als het beste dat hiervoor beschikbaar is. Recent verscheen er een nieuw boek over magnesium van de Duitse Barbara Hendel. Ook zij geeft het magnesium uit de bron in Veendam de kwalificatie superieur. Bovendien gaat ze met Duitse ordelijkheid in op veel van de boven gestelde vragen.
Via de zweetklieren
Het boek van Barbara Hendel, met een voorwoord van de ook in traditionele kringen hoog aangeschreven Prof. Dr. Jürgen Vormann, heeft de even simpele als alles omvattende titel ‘Magnesiumbuch’. Het is dan ook een grondig werk. In navolging van eerdere publicaties geeft dr. Hendel een overzicht van het ontstaan van magnesiumtekort en de mogelijke gevolgen. Ze doet dat overigens compleet, helder en daarbij nemen we de enigszins bevoogdende stijl voor lief.
Wat het boek toch opmerkelijk maakt is de gelanceerde theorie over de transdermale opname. Voordat we daar aan toekomen moeten we eerst even ons grootste orgaan, de huid (oppervlakte 1,5 tot 2 vier- kante meter) onder de loep nemen. Als barrière vervult de huid een belangrijke rol in ons immuunsysteem en verhindert het uitdroging. Tegelijkertijd scheidt de huid water, afvalstoffen en zout uit en neemt het stoffen op. Het gaat daarbij om kleine vetvrije stoffen als nicotine, maar ook elektrolyten ( zouten, zuren en hun tegenhangers, basen) worden onder bepaalde condities door de huid opgenomen. Op zich niets nieuws en allang toegepast, denk aan nicotinepleisters, hormoonzalf en ook pijnstillers.
Wat betreft magnesium zijn er inmiddels overtuigende bewijzen dat het via de huid wordt opgenomen, maar hoe precies is nog niet allesomvattend wetenschappelijk vastgesteld. De meest aansprekende theorie is afkomstig van Richard Danel van het Magnesium Health Institute. We hebben deze verklaring al enige tijd omarmd, maar ook Barbara Hendel acht de opname via de zweetklieren - want daar gaat het om - het meest waarschijnlijk. Net als aan het einde van de nieren zitten er aan het einde van de zweetklieren groepjes cellen die actief magnesium terugwinnen als het (via urine of zweet) het lichaam wil verlaten. De aanname is dat deze cellen niet alleen tegenhouden, maar ook magnesiumzout, mits het genoeg geconcentreerd wordt aangeboden, opnemen. De aanwezigheid van dergelijke cellen, die we waarschijnlijk in de loop van de evolutie hebben ontwikkeld, verklaart overigens ook dat we niet allang en massaal onder het magnesiumtekort zijn bezweken.
Maat en getal
Allemaal mooi en aardig zullen de kritische vragenstellers onder ons zeggen, maar hoe weet ik nu hoeveel ik nodig heb? De medische autoriteiten hebben berekend dat de gezonde (dat wil onder andere zeggen geen medicijnen), niet rokende of veel drinkende, maar evenmin veel bewegende (sportende), stressloze man 350 tot 400 mg magnesium per dag nodig heeft om te kunnen functioneren. Voor vrouwen geldt 300 tot 350 mg.
Magnesiumonderzoekers geven trouwens steeds sterker aan dat de werkelijke behoefte van 6 tot 8 milligram per kilo lichaamsgewicht een betere maatstaf is. Een gezond iemand van 70 kg zou dan 420 tot 560 mg nodig hebben.
Wij gaan er bij Zechsal – gemiddeld – vanuit dat ons voedsel de helft van onze magnesiumbehoefte levert, althans het deel elementair magnesium dat effectief wordt gebruikt. Wellicht voor u als individu een Mark Twain achtige aanname, maar feit is wel dat we via ons voedsel niet meer genoeg magnesium binnenkrijgen.
Zowel van water, zuurstof als van magnesium kun je niet gauw teveel binnenkrijgen, het lichaam neemt wat het nodig heeft en de rest adem, zweet, plas of poep je weer uit
Daarbij is het goed om te weten dat 1 ml van de magnesiumolie 103 mg elementair magnesium bevat. Eén spray van magnesiumolie bevat 10 tot 12,5 mg elementair magnesium. In tegenstelling tot het slikken van pillen, waarbij 60 tot 70 % van het magnesium onbenut blijft, heeft het magnesiumchloride van Zechsal een hoge biologische beschikbaarheid. Dit mede veroorzaakt door de effectieve opname via de huid. Maar hoeveel dat precies is, is weer moeilijk te zeggen en van veel factoren afhankelijk. Tot slot nog even de meest aangename manier van suppletie, het bad of voetenbad. 1 gram van de magnesiumkristallen of flakes bevat 120 mg puur magnesium. Aangenomen wordt dat je bij verdunning middels het badwater een concentratie moet hebben van rond de 3 procent wil er sprake zijn van optimale opname. Ter indicatie: 4 liter water met 125 gram kristallen geeft 5 procent.
